АҚПАРАТТЫҚ ХАБАРЛАМА

Жинақтаушы зейнетақы жүйесі шеңберінде Қазақстанда жарналардың мынадай түрлері жүзеге асырылады: міндетті (жұмыс беруші ай сайын аударатын жұмыскердің жалақысының 10%), міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (жұмыс беруші өз бюджетінен төлейтін зиянды және қауіпті кәсіптер жұмыскерлерінің кірістерінің 5%), сондай-ақ, 2024 жылдан бастап жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары (ЖМЗЖ)  1975 жылы және одан кейін туған барлық жұмысшылар үшін (2024 жылы 1,5% — дан, 2028 жылы біртіндеп 5% — ға дейін). Сондай-ақ, жеке және заңды тұлғалар аудара алатын ерікті зейнетақы жарналары (ЕЗЖ) бар. Жеке тұлға өзі үшін және (немесе) жақындары үшін өз табысы есебінен, ал заңды тұлғалар – өз қызметкерлерінің және (немесе) үшінші тұлғалардың пайдасына қаражат сала алады. Бұл жарналардың осы түрінің артықшылықтарының бірі.

Ерікті зейнетақы жарналарын екінші деңгейдегі банктер, Қазпошта арқылы, сондай-ақ, жұмыс берушіге өтініш беру жолымен аударуға болады, соның негізінде ол ЕЗЖ мәлімделген адамның пайдасына БЖЗҚ-ға аударатын болады. ЕЗЖ есебінен зейнетақы төлемдерін алу тәртібін алушы БЖЗҚ зейнетақы ережелеріне сәйкес дербес айқындайды.

Шарт жасасу және ЕЗЖ бойынша жеке зейнетақы шотын (ЖЗШ) ашу үшін БЖЗҚ кеңсесіне барудың қажеті жоқ. ЕЗЖ есепке алу үшін ЖЗШ алғашқы жарна түскен кезде автоматты түрде ашылады. ЕЗЖ есепке алу үшін ЖЗШ ашу өтінішсіз тәртіппен мынадай негізде жүзеге асырылады:

— ЕЗЖ аудару кезінде БЖЗҚ-ға агенттер ұсынатын жеке тұлғалардың тізімдері;

— БЖЗҚ-ға түскен бастапқы жарнаны жеке тұлғадан өз пайдасына немесе ЕЗЖ аудару кезінде үшінші тұлғаның пайдасына.

Пайдасына зейнетақы жарналары жүзеге асырылатын жеке тұлғаны сәйкестендіру ЕЗЖ аудару кезінде төлем тапсырмасының электрондық форматында көрсетілген дербес деректердің (ТАӘ, ЖСН, туған күні) арқасында жүзеге асырылады. БЖЗҚ жеке тұлғаның жеке басын куәландыратын қолданыстағы құжаттың деректемелері, тұрақты тұратын жері туралы барлық қажетті мәліметтерді және өзге де мәліметтерді мемлекеттік органдардың тиісті ақпараттық жүйелерінен алады.

Қазақстанда ерікті зейнетақы жарналары салықтық артықшылықтарға ие. Мысалы, жұмыс берушінің қызметкердің пайдасына аударған ЕЗЖ жеке тұлғаның табысы ретінде қарастырылмайды, жұмыс беруші үшін мұндай шығыстар корпоративтік табыс салығын есептеу кезінде шегеруге жатады. Яғни, бұл жағдайда жұмыс беруші салық салу кезінде жеңілдіктер алады.

Ерікті зейнетақы жарналары, сондай-ақ, міндетті зейнетақы жарналарының барлық түрлері сияқты инвестицияланады және салымшыларға табыс әкеледі. Әдепкі бойынша зейнетақы активтерін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі басқарады. Алайда, салымшылар зейнетақы жинақтарын инвестициялық портфельді басқарушыға (ИПБ) аударуға құқылы, олар кірістілік пен тәуекелдің әртүрлі деңгейлері бар әртүрлі инвестициялық стратегияларды ұсынады. Егер міндетті және міндетті кәсіптік зейнетақы жинақтарын ИПБ 50% — ға дейін аударуға болатын болса, онда ерікті зейнетақы жинақтарын басқаруға толық көлемде беруге болады. ИПБ-дегі жинақтарды аудару салымшының өтініші бойынша жүргізіледі, оны Қор сайтындағы жеке кабинетте немесе БЖЗҚ-ның кез келген филиалында электрондық форматта беруге болады. Инвестициялау нәтижелері бойынша басқарушы компанияны өзгертуге болады, бірақ жылына бір реттен жиі емес. Осылайша, зейнетақы активтерін басқаруға қатысу ЕЗЖ-нің тағы бір артықшылығы болып табылады.

Жарналардың барлық түрлері есебінен зейнетақы жинақтарының сомасын enpf.kz сайтындағы жеке кабинетте  24/7 режимінде оңай бақылауға болады.

ЕЗЖ есебінен зейнетақы төлемдерін зейнеткерлік жасқа дейін – 50 жастан бастап алуға болады. Бұдан басқа, егер Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, ол мүгедектігі бар тұлғаларға, сондай-ақ, Қазақстан Республикасынан тыс жерге тұрақты тұруға кеткен шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға беріледі.

Атап кету керек, зейнетақы жинақтары, оның ішінде ерікті зейнетақы жарналары бар адам қайтыс болған жағдайда, ол Қазақстан заңнамасында белгіленген тәртіппен мұраға қалдырылады. Атап айтқанда, зейнетақы жинақтарының мұрагерлігі өсиет бойынша немесе заң бойынша жүзеге асырылады. Өсиет болмаған кезде немесе бүкіл мұраның тағдырын анықтамаған кезде, сондай-ақ, басқа жағдайларда мұрагерлік заң бойынша күшіне енеді.

БЖЗҚ сайтында оларды БЖЗҚ-ға беру тәсіліне қарай қажетті құжаттардың тізбесі, оларды ресімдеуге қойылатын талаптар, сондай-ақ, өтініш бланкілері мен оларды толтыру үлгілері, сенімхат үлгісі орналастырылған.

Жасы бойынша немесе мүгедектікке байланысты ЕЗЖ есебінен төлемдер алуға өтінішті enpf.kz  сайтындағы жеке кабинетте онлайн-форматта беруге болады.

Сондай-ақ, БЖЗҚ-ның «Төлеуге арналған құжаттарды алдын ала тексеру» электрондық қызметін пайдалана отырып, БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдеріне жіберілетін құжаттарды алдын ала тексеруге болады.

«БЖЗҚ» АҚ салымшының ерікті зейнетақы жарналарын (ЕЗЖ) аудару туралы уақытылы шешім қабылдауы оған зейнетақы капиталын едәуір толықтыруға және одан әрі қарай жоғары төлемдер алуға септігі тизетіндігін еске салады.

БЖЗҚ 2013 жылғы 22 тамызда «ГНПФ» ЖЗҚ» АҚ негізінде құрылды. БЖЗҚ құрылтайшысы және акционері – Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің «Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті» ММ арқылы Қазақстан Республикасының Үкіметі. БЖЗҚ зейнетақы активтерін сенімгерлікпен басқаруды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүзеге асырады. 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап зейнетақы активтерін басқару тиімділігін арттыру бойынша ұсыныстар жасау қызметі Қазақстан Республикасының Президенті басшылық ететін Ұлттық қорды басқару кеңесіне берілді. Зейнетақы заңнамасына сәйкес БЖЗҚ міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын, ерікті зейнетақы жарналарын тартуды, зейнетақы төлемдерін, зейнетақы жинақтары мен төлемдерін жеке есепке алуды жүзеге асырады, салымшыға (алушыға) зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы ақпарат береді (толығырақ www.enpf.kz сайтында).

Добровольные пенсионные взносы – эффективный способ пополнить пенсионный капитал

            В рамках накопительной пенсионной системы в Казахстане осуществляются следующие виды взносов: обязательные (10% от зарплаты работника, отчисляемые ежемесячно работодателем), обязательные профессиональные пенсионные взносы (5% от доходов работников вредных и опасных профессий, которые оплачивает из своего бюджета работодатель), а также обязательные пенсионные взносы работодателя (ОПВР) с 2024 года за всех работников, родившихся в 1975 г. и позже (от 1,5% в 2024 году с постепенным повышением до 5% в 2028 году). Также существуют и добровольные пенсионные взносы (ДПВ), которые могут отчислять как физические, так и юридические лица. Физлица вносят средства за себя и (или) за своих близких за счет своего дохода, а юридические лица – в пользу своих сотрудников и (или) третьих лиц. Стоит отметить, что ДПВ граждане платят по собственной инициативе, самостоятельно устанавливая их размер и периодичность. Это одно из преимуществ этого вида взносов.

Перечислять добровольные пенсионные взносы можно через банки второго уровня, Казпочту, а также путем подачи заявления работодателю, на основании которого он будет их переводить в ЕНПФ в пользу заявленного лица. Порядок получения пенсионных выплат за счет ДПВ определяется получателем самостоятельно в соответствии с пенсионными правилами ЕНПФ.

Для заключения договора и открытия индивидуального пенсионного счета (ИПС) по ДПВ нет необходимости посещать офис ЕНПФ —  ИПС для учета ДПВ открывается автоматически при поступлении первого взноса. Открытие ИПС для учета ДПВ осуществляется в беззаявительном порядке на основании:

—    списков физических лиц, представляемых агентами в ЕНПФ при перечислении ДПВ;

—    поступившего в ЕНПФ первичного взноса от физического лица в свою пользу или в пользу третьего лица при перечислении ДПВ.

Идентификация физического лица, в пользу которого осуществляются пенсионные взносы, происходит благодаря персональным данным (ФИО, ИИН, дате рождения), указанным в электронном формате платежного поручения при перечислении ДПВ. Все необходимые сведения о реквизитах действующего документа, удостоверяющего личность физического лица, месте постоянного проживания и прочие сведения ЕНПФ получает из соответствующих информационных систем государственных органов.

В Казахстане добровольные пенсионные взносы пользуются налоговыми преимуществами. К примеру, перечисленные работодателем ДПВ в пользу работника не рассматриваются в качестве дохода физического лица, для работодателя такие расходы подлежат вычету при расчёте корпоративного подоходного налога. То есть работодатель в этом случае получает льготы при налогообложении.

Добровольные пенсионные взносы, также, как и все виды обязательных, инвестируются и приносят вкладчикам доход. По умолчанию пенсионными активами управляет Национальный Банк Республики Казахстан. Однако вкладчики имеют право на перевод пенсионных накоплений управляющим инвестиционным портфелем (УИП), которые предлагают различные инвестиционные стратегии с разным уровнем доходности и риска. И если обязательные и обязательные профессиональные пенсионные накопления можно перевести УИП до 50%, то добровольные пенсионные сбережения можно передать в управление в полном объеме. Перевод накоплений УИП происходит по заявлению вкладчика, которое можно подать в электронном формате в личном кабинете на сайте фонда или в любом филиале ЕНПФ. По результатам инвестирования можно менять управляющую компанию, но не чаще одного раза в год. Таким образом, участие в управлении пенсионными активами является еще одним плюсом ДПВ.

Сумму пенсионных накоплений за счет всех видов взносов легко контролировать в режиме 24/7 также в личном кабинете на сайте enpf.kz.

Пенсионные выплаты за счет ДПВ можно начать получать до наступления пенсионного возраста – начиная с 50 лет. Кроме того, они предоставляются лицам с инвалидностью, а также выехавшим на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан иностранцам и лицам без гражданства, если иное не предусмотрено законами Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Стоит отметить, что в случае смерти лица, имеющего пенсионные накопления, в том числе за счет добровольных пенсионных взносов, то они наследуются в порядке, установленном законодательством Казахстана. В частности, наследование пенсионных накоплений осуществляется по завещанию или по закону. Когда завещание отсутствует либо определяет судьбу не всего наследства, а также в других случаях в силу вступает наследование по закону.

На сайте ЕНПФ размещен перечень необходимых документов в зависимости от способа их подачи в ЕНПФ, требования к их оформлению, а также бланки заявлений и образцы их заполнения, образец доверенности.

Заявление на получение выплат за счет ДПВ по возрасту или в связи с инвалидностью можно подать в онлайн-формате в личном кабинете на сайте enpf.kz.

Также можно предварительно проверить направляемые документы на пенсионные выплаты из ЕНПФ, воспользовавшись электронной услугой ЕНПФ «Предварительная проверка документов на выплату».

АО «ЕНПФ» напоминает, что своевременное принятие вкладчиком решения о перечислении добровольных пенсионных взносов (ДВП) поможет существенно пополнить свой пенсионный капитал и в дальнейшем получать более высокие выплаты.

Voluntary pension contributions are an effective way to replenish pension capital

 Within the framework of the funded pension system in Kazakhstan, the following types of contributions are made: compulsory (10% of the employee’s salary, deducted monthly by the employer), compulsory occupational pension contributions (5% of the income of workers in harmful and dangerous professions, which are paid from the employer’s budget), as well as employer’s compulsory pension contributions (ECPC) from 2024 for all employees born in 1975 and later (from 1.5% in 2024, gradually increasing to 5% in 2028). There are also voluntary pension contributions (VPC), which can be made by both individuals and legal entities. Individuals contribute funds for themselves and (or) for their loved ones at the expense of their income, and legal entities — for the benefit of their employees and (or) third parties. It is worth noting that citizens pay VPC on their own initiative, independently setting their size and frequency. This is one of the advantages of this type of contribution.

Voluntary pension contributions can be transferred through second-tier banks, Kazpost, as well as by submitting an application to the employer, on the basis of which he will transfer them to the UAPF in favor of the declared person. The procedure for receiving pension benefits at the expense of VPC is determined by the beneficiary independently in accordance with the Pension Rules of the UAPF.

To conclude an agreement and open an individual pension savings account (IPSA) for VPC, there is no need to visit the UAPF office — the VPC IPSA opens automatically upon receipt of the first contribution. The opening of an IPSA for VPC accounting is carried out without an application on the basis of:

— lists of individuals represented by agents to the UAPF when transferring VPC;

— the initial contribution received to the UAPF from an individual in his own favor or in favor of a third party when transferring VPC.

Identification of the individual in whose favor pension contributions are made occurs thanks to personal data (full name, IIN, date of birth) specified in the electronic format of the payment order when transferring VPC. The UAPF receives all necessary information about the details of a valid identification document of an individual, place of permanent residence and other information from the relevant information systems of government bodies.

In Kazakhstan, voluntary pension contributions enjoy tax advantages. For example, VPC transferred by the employer in favor of the employee is not considered as income of an individual; for the employer, such expenses are subject to deduction when calculating corporate income tax. That is, the employer in this case receives tax benefits.

Voluntary pension contributions, as well as all types of compulsory ones, are invested and generate income for contributors. By default, pension assets are managed by the National Bank of the Republic of Kazakhstan. However, contributors have the right to transfer pension savings to investment portfolio managers (IPMs), which offer different investment strategies with different levels of return and risk. And if compulsory and compulsory occupational pension savings can be transferred to the IPM up to 50%, then voluntary pension savings can be transferred to management in full. The transfer of IPM savings occurs upon the contributor’s application, which can be submitted in electronic format in his personal account on the Fund’s website or at any UAPF branch. Based on the investment results, you can change the management company, but not more than once a year. Thus, participation in the management of pension assets is another advantage of VPC.

The amount of pension savings from all types of contributions can be easily controlled 24/7, also in your personal account on the website enpf.kz.

You can start receiving pension benefits from VPC before reaching retirement age – starting at age 50. In addition, they are provided to persons with disabilities, as well as foreigners and stateless persons who have left for permanent residence outside the Republic of Kazakhstan, unless otherwise provided by the laws of the Republic of Kazakhstan and international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

It is worth noting that in the event of the death of a person who has pension savings, including through voluntary pension contributions, they are inherited in the manner established by the legislation of Kazakhstan. In particular, inheritance of pension savings is carried out by will or by law. When there is no will or does not determine the fate of the entire inheritance, as well as in other cases, inheritance by law comes into force.

The UAPF website contains a list of required documents depending on the method of submitting them to the UAPF, requirements for their execution, as well as application forms and samples for filling them out, a sample power of attorney.

An application for receiving benefits from VPC due to age or disability can be submitted online in your personal account on the website enpf.kz.

You can also pre-check the documents being sent for pension payments from the UAPF by using the UAPF electronic service “Preliminary verification of documents for pension benefit payment”.

UAPF JSC reminds that the timely decision by the contributor to transfer voluntary pension contributions (VPC) will help to significantly replenish his pension capital and receive higher pension benefits in the future.