Тілдесу  арқылы  қарым – қатынас  дағдылары

Жаңартылған  білім  беру  бағдарламасы  оқытушы  оқуға  сындарлы  көзқарасты  қолдайды,  ол  оқушыларды  мұғаліммен  және  диалог  жүргізуге  ынталандыруды  көздейді.  Диалог  аясын  кеңейту  үшін  мұғалім  сабақты  оқушылар  оны  тыңдап  қана  қоятындай  емес,  нақты
пән  немесе  тақырып  туралы  ойлана  алатындай  белсенді  етіп  жүргізу  керек.  Оқушылар  үшін  қандайда  әлеуметтік  жағдайда  қандай  тіл  орынды  екенін  түсіну  маңызды.  Оқушылар  тиісті  әлеуметтік,  соның  ішінде  нақты  жағдайға  сәйкес  келетін  грамматиканы,  құрылымды  және  оның  кімге,  қандай  ортаға  арналғанын  түсінуге  көмектесу  керек.  Оқушылар  қарым-қатынас  жасауда  өзінің  тілді  тиімді  қолдана  алатынын  көрсету  үшін  мұғалімдердің  оқушыларды  мән-мәтіндермен  таныстыруы  маңызды.
Оқылым, жазылым, айтылым, тыңдалым – бастауыш  сыныптарда  барлық  пәндер  үшін  маңызды  болып  табылатын  қарым-қатынас  жасау  дағдылары.  Сондықтан  оқушыларға  осы  4 дағдыны  барынша  жетілдіру  маңызды.
Мысалы,  тақырыпты  талқылауға  тиісті  лексиканы  қолдануды  көздейді.  Сол  арқылы  оқылым  бойынша  тапсырмаға  қызығушылық  туғызады,  осыдан  кейін  оқығаны  негізінде  жазбаша  тапсырма  орындаудың  үлгісі  ұсынылады.  Дағдыларды  осылайша  біртіндеп  енгізудің  тағы  бір  мысалы аудио-мәтін  тыңдап  немесе  бейнематериал  көрсетуге, кейін  пікірталас  жүргізу  немесе  жазбаша  тапсырма  орындауға  болады.  Білім  мен  дағдыларды  қарапайымнан күрделіге  қарай  және  нақтыдан абстрактіге  қарай  қалыптастырған  маңызды.  Тілді  оқытудың  тәсілдері  көп  екені  белгілі,  алайда,  әлеуметтік  лингвистикалық  тәсіл  тілдің  «Әлеуметтік  моделі»  екенін  ұмытпайық.
С.МУХАЛАЕВА,
Д.АЛМАБЕКОВА,
Қарашоқы  орта  мектебі
бастауыш  сынып  мұғалімдері.