«БЖЗҚ туралы өзекті сауалдар»

1. ЖМЗЖ қандай қаржыдан төленеді? Ол қандай көлемде беріледі және жарнаның мөлшері қалай өзгереді?

2024 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстанның жинақтаушы жүйесі жаңа құрамдауыш — жұмыс берушінің зейнетақы жарналарымен (ЖМЗЖ) толықтырылды. Енді әрбір жұмыс беруші БЖЗҚ-ға қызметкердің табысынан міндетті 10 пайыздық жарналардан бөлек, қызметкерлерінің пайдасына өз қаражаты есебінен қосымша жарналар аударуға міндетті. Ерекше атап өтейік: жарналарды төлеу жұмыс берушінің қаражатынан жүзеге асырылады, бірақ олардың мөлшері қызметкердің табысынан есептеледі. 2024 жылы бұл 1,5 пайызды құрайды.  2028 жылға дейін жыл сайын жарна мөлшері 0,5% — ға ұлғайып, 2028 жылы 5% мөлшеріне жетеді:

• 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап – 1,5 пайыз;
• 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап – 2,5 пайыз;
• 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап – 3,5 пайыз;
• 2027 жылғы 1 қаңтардан бастап – 4,5 пайыз;
• 2028 жылғы 1 қаңтардан бастап – 5 пайыз.

Маңызды жәйт: ЖМЗЖ тек 1975 жылдың 1 қаңтарынан кейін туылған жұмысшыларға аударылады. Бұл ретте қызметкердің ай сайынғы табысы ең төменгі жалақы мөлшерінен төмен болмауы және ең төменгі жалақының 50 еселенген мөлшерінен аспауы тиіс.

ЖМЗЖ-ны бірыңғай төлем құрамында төлеуді таңдаған салық агенттері үшін жұмыскердің жалақысынан бірыңғай төлем мөлшерлемесіндегі ЖМЗЖ үлесі:

• 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап – 7 пайыз;
• 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап – 10,5 пайыз;
• 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап – 14,1 пайыз;
• 2027 жылғы 1 қаңтардан бастап – 17,4 пайыз;
• 2028 жылғы 1 қаңтардан бастап – 19,0 пайыз болмақ.

Естеріңізге сала кетейік, бірыңғай төлемді арнайы салық режимдері бойынша жұмыс істейтін микро және шағын кәсіпкерлік субъектілеріне жататын жеке кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар қолдана алады.

2. ЖМЗЖ енгізу туралы шешімнің мақсаты қандай?

            Жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын енгізу туралы ой елімізде соңғы бірнеше жыл бойы талқыланып келеді. Ол 2014 жылы қабылданған Қазақстан Республикасының зейнетақы жүйесін 2030 жылға дейін одан әрі жаңғырту тұжырымдамасына енгізілген. Әлемдік тәжірибеде азаматтарды зейнетақымен қамсыздандыру бойынша ортақ жауапкершілік мемлекет, жұмыс беруші және қызметкер арасында бөлінеді. Ал жұмыс берушінің зейнетақы жарналарын төлеуге қатысуы — бұл қызметкердің зейнетақымен қамсыздандырылуы үшін бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі қағидатын іске асырудың классикалық моделі. ЖМЗЖ енгізілуімен бірге жұмыс істейтін отандастарымыздың жеке зейнетақы жинақтары жұмыс берушінің жаңа міндетті зейнетақы жарналары есебінен толықтырылатын болады. Бұл 1975 жылы және одан кейін туған қызметкерлерге зейнетақының анағұрлым жоғары деңгейін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Себебі, қызметкерлердің осы санатының 1998 жылға дейін ортақ жұмыс өтілі жоқ немесе олардың ортақ жүйедегі жұмыс өтілі шамалы. Бұл азаматтардың зейнетақысы үш құрамдауыштан тұратын болады: базалық зейнетақы — мемлекеттен, жинақтаушы зейнетақы — олардың БЖЗҚ-ға аударымдары есебінен және шартты-жинақтаушы зейнетақы — жұмыс берушілердің жарналары есебінен беріледі. Бұл ереже міндетті жарналар 2028 жылы 5 пайызға жеткенде толық күшіне енеді.

3. ЖМЗЖ-ның енгізілуі жұмыс беруші үшін салмақ болмай ма?

 Жаңа құрамдауышты енгізу – (ЖМЗЖ) — басқа міндетті төлемдердің енгізілуіне байланысты бірнеше рет кейінге қалдырылды. Осы уақыт ішінде кәсіпкерлерге жүктеме біркелкі бөлініп, оларға бизнесті өз бюджетінен міндетті зейнетақы жарналарын төлеуге дайындауға мүмкіндік берілді. Қазір қызметкерлер үшін қосымша төлем бірден енгізілмей, біртіндеп енгізілуде: 2024 жылы қызметкердің табысының бір жарым пайызынан бастап 2028 жылға қарай 5 пайызға дейін өсіріледі. Сондай-ақ, Салық кодексіне сәйкес төленген ЖМЗЖ сомасы салық салынатын табысты айқындау кезінде шегерімдерге жатқызылады, яғни бизнеске жүктеме қолайлы деңгейде қалады.

4. Жұмыс берушілер ЖМЗЖ-ны қалай аударады?

Егер агент (жұмыс беруші) арнайы салық режимін таңдамаған болса, міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын төлеу сияқты кірістер төленетін айдан кейінгі айдың 25-күнінен кешіктірілмей төленуі керек.

Банктерде және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарда шоттары жоқ, жеке кәсіпкерлікпен айналысатын тұлғалар ЖМЗЖ-ны кейіннен БЖЗҚ-ға аудару үшін банкке қолма-қол ақшамен енгізеді. Ұсталған (есепке жазылған) ЖМЗЖ Мемлекеттік корпорацияға мына деректемелер бойынша аударылады:

ТТК:

5. Жұмыс беруші ЖМЗЖ төлеу тәртібін бұзған жағдайда қайда жүгінуге болады?

Әлеуметтік кодексте жұмыс берушілердің міндетті зейнетақы жарналарын тек өз қаражаты есебінен төлеу міндеті нақты айқындалған. Салымшылар жарналардың осы түрінің түскені туралы мәліметті жарналардың барлық түрлері бойынша ақпарат берілетін жеке зейнетақы шотынан үзінді көшірмеден көре алады.

Жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын уақтылы және толық төлеуін бақылау Мемлекеттік кірістер комитетіне (МКК) жүктелген. Егер жұмыс беруші қызметкерге қатысты қандай да бір заң бұзушылыққа жол берсе, онда МКК-ға жүгіну қажет.

«Актуальные вопросы о ЕНПФ»

С 1 января 2024 года накопительная система Казахстана дополнена новым компонентом — обязательными пенсионными взносами работодателя (ОПВР).

 Из каких средств оплачивается ОПВР? В каком размере и как размер взносов будет изменяться?

—    С 1 января 2024 года накопительная система Казахстана дополнена новым компонентом — обязательными пенсионными взносами работодателя (ОПВР). Теперь каждый работодатель обязан перечислять в ЕНПФ, помимо обязательных 10-процентных взносов от дохода работника, дополнительные взносы за счет собственных средств в пользу своих работников. Подчеркнем: оплата взносов производится из средств работодателя, но их размер рассчитывается от дохода работника. В 2024 году это 1,5 процента.  Каждый год до 2028 года размер взноса будет увеличиваться на 0,5% и в 2028 году составит 5%:

• с 2024 года — 1,5 процента;
• с 2025 года — 2,5 процента;
• с 2026 года — 3,5 процента;
• с 2027 года — 4,5 процента;
• с 2028 года — 5 процентов.

Важный момент: ОПВР будут перечисляться только за работников, родившихся после 1 января 1975 года. При этом ежемесячный доход работника должен быть не ниже минимального размера заработной платы и не должен превышать 50-кратный размер минимальной заработной платы.

Для налоговых агентов, выбравших уплату ОПВР в составе единого платежа, доля ОПВР в ставке единого платежа с заработной платы составляет

— с 1 января 2024 года – 7,0 процента;

— с 1 января 2025 года – 10,5 процента;

— с 1 января 2026 года – 14,1 процента;

— с 1 января 2027 года – 17,4 процента;

— с 1 января 2028 года – 19,0 процента.

Напомним, единый платеж могут применять индивидуальные предприниматели и юридические лица, являющиеся субъектами микро- и малого предпринимательства, которые работают по специальным налоговым режимам.

2. С какой целью принято решение о внедрении ОПВР?

—    Идея внедрения обязательных пенсионных взносов работодателя обсуждалась в стране на протяжении нескольких последних лет. Она заложена в Концепции дальнейшей модернизации пенсионной системы Республики Казахстан до 2030 года, принятой еще в 2014 году. В мировой практике солидарная ответственность за пенсионное обеспечение граждан распределена между государством, работодателем и работником. И участие работодателя в уплате пенсионных взносов — это классическая модель реализации принципа социальной ответственности бизнеса за пенсионное обеспечение работника. С введением ОПВР индивидуальные пенсионные накопления работающих казахстанцев будут пополняться за счет новых обязательных пенсионных взносов работодателя, что позволит обеспечить работникам, родившимся в 1975 году и позже более высокий уровень пенсий, учитывая, что данная категория не имеет солидарного стажа работы до 1998 года или их стаж в солидарной системе незначителен. Их пенсия будет складываться из трех компонентов: базовой пенсии — от государства, накопительной — за счет их отчислений в ЕНПФ и условно-накопительной — за счет взносов работодателей. В полную силу норма заработает в 2028 году, когда обязательные взносы достигнут 5 процентов.

3. Не окажется ли введение ОПВР нагрузкой для работодателя?

—     Введение нового компонента – (ОПВР) —  несколько раз переносилось из-за внедрения других обязательных платежей. Все это время нагрузка на предпринимателей распределялась равномерно и им была дана возможность подготовить бизнес к оплате обязательных пенсионных взносов из своего бюджета. Сейчас дополнительный платеж за работников вводится не единовременно, а постепенно: начиная с полутора процентов от дохода работника в 2024 году до 5 процентов к 2028 году. Также в соответствии с Налоговым кодексом, сумма уплаченных ОПВР отнесена на вычеты при определении налогооблагаемого дохода, то есть нагрузка на бизнес остается на приемлемом уровне.

4. Каким образом работодателям перечислять ОПВР?

—     Уплата ОПВР производится агентом (работодателем), если им не выбран специальный налоговый режим, также, как и уплата обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов, не позднее 25 числа месяца, следующего за месяцем выплаты доходов.

Лица, занимающиеся частным предпринимательством не имеющие счетов в банках и организациях, осуществляющих отдельные виды банковских операций, вносят ОПВР наличными деньгами в банк для их последующего перечисления в ЕНПФ. Удержанные (начисленные) ОПВР перечисляются в Государственную корпорацию по следующим реквизитам:

КНП:

5. Куда обращаться в случае нарушения работодателем правил отчисления ОПВР?

— Социальным кодексом четко определена обязанность уплаты работодателями обязательных пенсионных взносов исключительно за счет собственных средств. Поступление этого вида взносов вкладчики смогут увидеть в выписке с индивидуального пенсионного счета, где представлена информация по всем видам взносов.

Контроль за своевременностью и полнотой уплаты обязательных пенсионных взносов работодателем возложен на Комитет государственных доходов. Если работодателем в отношении работника будет допущено какое-либо нарушение, то необходимо обращаться в КГД.

Актуальные вопросы о ЕНПФ»

 С 1 января 2024 года накопительная система Казахстана дополнена новым компонентом — обязательными пенсионными взносами работодателя (ОПВР).

 Из каких средств оплачивается ОПВР? В каком размере и как размер взносов будет изменяться?

—    С 1 января 2024 года накопительная система Казахстана дополнена новым компонентом — обязательными пенсионными взносами работодателя (ОПВР). Теперь каждый работодатель обязан перечислять в ЕНПФ, помимо обязательных 10-процентных взносов от дохода работника, дополнительные взносы за счет собственных средств в пользу своих работников. Подчеркнем: оплата взносов производится из средств работодателя, но их размер рассчитывается от дохода работника. В 2024 году это 1,5 процента.  Каждый год до 2028 года размер взноса будет увеличиваться на 0,5% и в 2028 году составит 5%:

• с 2024 года — 1,5 процента;
• с 2025 года — 2,5 процента;
• с 2026 года — 3,5 процента;
• с 2027 года — 4,5 процента;
• с 2028 года — 5 процентов.

Важный момент: ОПВР будут перечисляться только за работников, родившихся после 1 января 1975 года. При этом ежемесячный доход работника должен быть не ниже минимального размера заработной платы и не должен превышать 50-кратный размер минимальной заработной платы.

Для налоговых агентов, выбравших уплату ОПВР в составе единого платежа, доля ОПВР в ставке единого платежа с заработной платы составляет

— с 1 января 2024 года – 7,0 процента;

— с 1 января 2025 года – 10,5 процента;

— с 1 января 2026 года – 14,1 процента;

— с 1 января 2027 года – 17,4 процента;

— с 1 января 2028 года – 19,0 процента.

Напомним, единый платеж могут применять индивидуальные предприниматели и юридические лица, являющиеся субъектами микро- и малого предпринимательства, которые работают по специальным налоговым режимам.

2. С какой целью принято решение о внедрении ОПВР?

—    Идея внедрения обязательных пенсионных взносов работодателя обсуждалась в стране на протяжении нескольких последних лет. Она заложена в Концепции дальнейшей модернизации пенсионной системы Республики Казахстан до 2030 года, принятой еще в 2014 году. В мировой практике солидарная ответственность за пенсионное обеспечение граждан распределена между государством, работодателем и работником. И участие работодателя в уплате пенсионных взносов — это классическая модель реализации принципа социальной ответственности бизнеса за пенсионное обеспечение работника. С введением ОПВР индивидуальные пенсионные накопления работающих казахстанцев будут пополняться за счет новых обязательных пенсионных взносов работодателя, что позволит обеспечить работникам, родившимся в 1975 году и позже более высокий уровень пенсий, учитывая, что данная категория не имеет солидарного стажа работы до 1998 года или их стаж в солидарной системе незначителен. Их пенсия будет складываться из трех компонентов: базовой пенсии — от государства, накопительной — за счет их отчислений в ЕНПФ и условно-накопительной — за счет взносов работодателей. В полную силу норма заработает в 2028 году, когда обязательные взносы достигнут 5 процентов.

3. Не окажется ли введение ОПВР нагрузкой для работодателя?

—     Введение нового компонента – (ОПВР) —  несколько раз переносилось из-за внедрения других обязательных платежей. Все это время нагрузка на предпринимателей распределялась равномерно и им была дана возможность подготовить бизнес к оплате обязательных пенсионных взносов из своего бюджета. Сейчас дополнительный платеж за работников вводится не единовременно, а постепенно: начиная с полутора процентов от дохода работника в 2024 году до 5 процентов к 2028 году. Также в соответствии с Налоговым кодексом, сумма уплаченных ОПВР отнесена на вычеты при определении налогооблагаемого дохода, то есть нагрузка на бизнес остается на приемлемом уровне.

4. Каким образом работодателям перечислять ОПВР?

—     Уплата ОПВР производится агентом (работодателем), если им не выбран специальный налоговый режим, также, как и уплата обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов, не позднее 25 числа месяца, следующего за месяцем выплаты доходов.

Лица, занимающиеся частным предпринимательством не имеющие счетов в банках и организациях, осуществляющих отдельные виды банковских операций, вносят ОПВР наличными деньгами в банк для их последующего перечисления в ЕНПФ. Удержанные (начисленные) ОПВР перечисляются в Государственную корпорацию по следующим реквизитам:

КНП:

5. Куда обращаться в случае нарушения работодателем правил отчисления ОПВР?

— Социальным кодексом четко определена обязанность уплаты работодателями обязательных пенсионных взносов исключительно за счет собственных средств. Поступление этого вида взносов вкладчики смогут увидеть в выписке с индивидуального пенсионного счета, где представлена информация по всем видам взносов.

Контроль за своевременностью и полнотой уплаты обязательных пенсионных взносов работодателем возложен на Комитет государственных доходов. Если работодателем в отношении работника будет допущено какое-либо нарушение, то необходимо обращаться в КГД.

Questions about UAPF

 From January 1, 2024, the savings system of Kazakhstan has been supplemented with a new component – employer’s compulsory pension contributions (ECPC).

 From what funds is ECPC paid? How much and how will contributions change?

— From January 1, 2024, the pension system of Kazakhstan has been supplemented with a new component – employer’s compulsory pension contributions (ECPC). Now every employer is obliged to transfer to the UAPF, in addition to the mandatory 10 percent contributions from the employee’s income, additional contributions from their own funds in favor of their employees. We emphasize: payment of contributions is made from the employer’s funds, but their size is calculated from the employee’s income. In 2024 it is 1.5 percent. Every year until 2028, the contribution will increase by 0.5% and in 2028 will be 5%:

• from 2024 — 1.5 percent;
• from 2025 — 2.5 percent;
• from 2026 — 3.5 percent;
• from 2027 — 4.5 percent;
• from 2028 — 5 percent.

Important point: ECPC will only be transferred for employees born after January 1, 1975. In this case, the employee’s monthly income must not be lower than the minimum wage and must not exceed 50 times the minimum wage.

For tax agents who choose to pay ECPC as part of a single payment, the ECPC share in the rate of a single payment from wages is

— from January 1, 2024 – 7.0 percent;

— from January 1, 2025 – 10.5 percent;

— from January 1, 2026 – 14.1 percent;

— from January 1, 2027 – 17.4 percent;

— from January 1, 2028 – 19.0 percent.

Let us remind you that a single payment can be used by individual entrepreneurs and legal entities that are micro and small businesses that operate under special tax regimes.

2. For what purpose was the decision to implement ECPC made?

—    The idea of introducing compulsory employer pension contributions has been discussed in the country over the past few years. It is laid down in the Concept for further modernization of the pension system of the Republic of Kazakhstan until 2030, adopted back in 2014. In world practice, joint responsibility for pension provision for citizens is distributed between the state, employer and employee. And the participation of the employer in the payment of pension contributions is a classic model for implementing the principle of social responsibility of business for the pension provision of employees. With the introduction of the ECPC, individual pension savings of working Kazakhstanis will be replenished by new employer’s compulsory pension contributions, which will provide workers born in 1975 and later with a higher level of pensions, given that this category does not have joint work experience before 1998 or their length of service in the solidarity system is insignificant. Their pension will consist of three components: a basic pension from the state, a funded pension from their contributions to the Unified Accumulative Pension Fund, and a conditionally funded pension from contributions from employers. The norm will come into full effect in 2028, when compulsory contributions reach 5 percent.

3. Will the introduction of ECPC be a burden for the employer?

—     The introduction of the new component (ECPC) was postponed several times due to the introduction of other mandatory payments. All this time, the burden on entrepreneurs was distributed evenly and they were given the opportunity to prepare their businesses to pay compulsory pension contributions from their budget. Now the additional payment for employees is not introduced at once, but gradually: starting from one and a half percent of the employee’s income in 2024 to 5 percent by 2028. Also, in accordance with the Tax Code, the amount of ECPC paid is deducted when determining taxable income, that is, the burden on the business remains at an acceptable level.

4. How can employers transfer ECPC?

—     Payment of ECPC is made by the agent (employer), unless he has chosen a special tax regime, as well as payment of compulsory pension contributions, compulsory occupational pension contributions, no later than the 25th day of the month following the month of payment of income.

Individuals engaged in private entrepreneurship who do not have accounts in banks and organizations carrying out certain types of banking operations, deposit ECPC in cash to the bank for their subsequent transfer to the UAPF. Withheld (accrued) ECPC are transferred to the State Corporation using the following details:

PPC:

5. Where to go if an employer violates the ECPC deduction rules?

— The Social Code clearly defines the obligation for employers to pay compulsory pension contributions exclusively from their own funds. Contributors will be able to see the receipt of this type of contribution in the statement from the individual pension savings account, which provides information on all types of contributions.

Control over the timeliness and completeness of payment of compulsory pension contributions by the employer is entrusted to the State Revenue Committee. If the employer commits any violation against the employee, it is necessary to contact the State Revenue Committee.