Қазақстан үздік зейнетақы жүйелері бар елдер рейтингіндеТМД бойынша көршілерінен озып кетті

АҚПАРАТТЫҚ ХАБАРЛАМА

Есеп 2023 жылғы наурыздағы жағдай бойынша өзекті деректер негізінде қалыптастырылды. Allianz зейнетақы индексі (API) зейнетақы жүйелерінің тұрақтылығы мен сәйкестігін кешенді бағалауға арналған. Ол үш ішкі индекстен тұрады және 1-ден 7-ге дейінгі шәкіл бойынша бағаланған 40 түрлі өлшемді қамтиды. Мұндағы 1 саны ең жақсы нәтижені білдіреді.

Есепке сәйкес, барлық зерттелген зейнетақы жүйелері үшін орташа балл 3,6 деңгейінде. Бұл көрсеткіш COVID-19 пандемиясынан кейінгі көптеген елдердегі шектеулі мүмкіндіктерді ескерсек, алдыңғы жылдармен салыстырғанда біршама жақсы. Одан кейін жаһандық саяси оқиғаларға байланысты энергетикалық дағдарыс пен азық-түлік бағасының өсуі орын алып, бұрын-соңды болмаған жаһандық гиперинфляция болды. Зейнетақы реформаларының қажеттілігіне қарамастан, ауыз толтырып айтарлықтай нәтижеге тек кейбір елдер ғана қол жеткізді. Индекстің жоғарғы бөлігінде 3-ке дейін қорытынды балмен Дания, Швеция және Нидерланды орналасқан. Өйткені, олардың зейнетақы жүйелерінде өмір сүру ұзақтығының өзгеруіне байланысты ресми зейнет жасын автоматты түрде түзету қарастырылған, сондай-ақ, олардың кәсіби мықты және жеке жинақтаушы зейнетақы құрамдауыштары тағы бар.

Allianz нұсқасы бойынша ең жақсы зейнетақы жүйесі бар ел Дания болды. Бұл елге 2,2 деген балл берілді. Одан кейін Нидерланды мен Швеция, 2,6 балдан жинады. Келесі орында Жаңа Зеландия – 2,8 балл. АҚШ, Тайвань және Израиль – 2,9 балл, Бельгия мен Австралия – 3,0 балл. Алғашқы ондықтықты 3,1 балмен Оңтүстік Корея аяқтайды. Рейтингтегі ең төменгі орындарды Марокко, Ливан және Біріккен Араб Әмірліктерінің зейнетақы жүйелері иемденіпті. Бұл елдерге зейнетақы жасының төмендігі, халықтың зейнетақы жүйесімен қамтылуының нашарлығы және халықтың тез қартаюы мәселелері тән. Зейнетақымен қамтудың төмен болуына ықпал ететін факторлардың бірі – көптеген дамушы елдерде бейресми жұмыспен қамтудың басымдығы. Бұл зейнетақы жүйесін реформалаумен қатар еңбек нарықтарын да реформалау қажеттілігін көрсетеді.

Allianz есебінде халықтың қартаю мәселесіне баса назар аударылады. Себебі, бұл демографиялық үдеріс әлемдегі зейнетақы жүйелерінің басты сын-қатерлерінің бірі. 2050 жылға қарай дүние жүзінде шамамен 1,6 миллиард адам 65 немесе одан да көп жасқа жетеді деп болжануда. Оның 1 миллиардқа жуығы Азияда (Үндістан мен Қытайда). Өмір сүру ұзақтығының динамикасы 2023 жылғы 73,4 жас орташа әлемдік көрсеткіштен 2050 жылға қарай 77,2 жасқа дейін ұлғаяды деп күтілуде.

Сондықтан ұзақ мерзімді қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз ету және болашақ ұрпаққа шамадан тыс жүктемені болдырмау үшін зейнетақы жүйелерін демографиялық өзгерістерге дайындау өте маңызды. Allianz тұрақтылық пен жеткіліктілік арасындағы тепе-теңдікті сақтау қажеттілігін атап көрсетеді. Ол үшін өндірісті дамыған елдердегі мемлекеттік жәрдемақыларды қысқарту және қарттардың лайықты өмір сүру деңгейіне жету үшін қосымша зейнетақымен қамсыздандыру (кәсіби және жеке зейнетақы жоспарлары) қажет болуы мүмкін

Соңғы жыл ішінде кейбір елдер өздерінің зейнетақы жүйелерінің ұзақ мерзімді тұрақтылығы мен лайықты деңгейін арттыру үшін біршама шаралар қабылдады. Солардың ішінде кейбір елдерде (Франция) зейнет жасын ұлғайту, барлық жеке сектор қызметкерлері үшін міндетті зейнетақы жарналарын енгізу (Камбоджа) және капиталдан (зейнетақы жинақтары) қаржыландырылатын жеке қамтамасыз ету үшін қосымша ынталандыруды енгізу қарастырылды. Алайда статистика деректеріне сәйкес, көптеген елдерде зейнетке шығу жасы өмір сүру ұзақтығының өзгерісін көрсетпейді: 75 елдің сегізі ғана зейнетке шығу жасын күтілетін өмір сүру ұзақтығының өзгерістеріне заң деңгейінде автоматты түрде байланыстырған. 33 мемлекет зейнетке шығу жасын 2050 жылға дейін көтеруді жоспарлап отыр.

Allianz атап өткендей, зейнетақы жүйелерінің лайықты деңгейі тек қаржылық тұрақтылықпен ғана емес, сонымен қатар төлем деңгейімен, сондай-ақ, табысты алмастыру коэффициентімен де анықталады. Зейнетақы жүйесінің бірінші деңгейіндегі зейнетақыларды алмастыру коэффициенті Халықаралық еңбек ұйымының стандарттарына сәйкес орташа жалақының 40%-нан 60%-на дейін болуы тиіс. ЭЫДҰ-ның соңғы статистикасы ең жомарт зейнетақы жүйелерінің бірі Бразилияда екенін көрсетті, ондағы табысты алмастыру коэффициенті 89% тең. Ал Кения, Ливан және Оңтүстік Африкада алмастыру коэффициенті небәрі 15%. Германия, АҚШ және Жапонияда зейнетақыны алмастыру деңгейі 30% басталып 40% сәл асатын деңгей арасында құбылып отырады. Қазақстандағы табысты алмастыру коэффициенті 2022 жылғы ортақ зейнетақыны ескергенде, шамамен 46% тең.

Өз есебінде Allianz сарапшылары тұрақты және лайықты зейнетақы жүйесін құрудың мықты жинақтаушы құрамдауыш енгізілген жағдайда қол жеткізуге әбден болатын үрдіс екенін атап өтті.

Allianz зейнетақы жүйесін реформалауды еңбек нарығын қайта құрудан бастауға кеңес береді: экономикасы дамушы елдердегі ресми жұмыспен қамту үлесін арттырмай және дамыған елдердегі егде жастағы жұмысшыларды жұмыс күшіне тартпай, тіпті ең жақсы дамыған зейнетақы реформалары да нәтиже бермейді.

БЖЗҚ 2013 жылғы 22 тамызда «ГНПФ» ЖЗҚ» АҚ негізінде құрылды. БЖЗҚ құрылтайшысы және акционері – Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің «Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті» ММ арқылы Қазақстан Республикасының Үкіметі. БЖЗҚ зейнетақы активтерін сенімгерлікпен басқаруды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүзеге асырады. 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап зейнетақы активтерін басқару тиімділігін арттыру бойынша ұсыныстар жасау қызметі Қазақстан Республикасының Президенті басшылық ететін Ұлттық қорды басқару кеңесіне берілді. Зейнетақы заңнамасына сәйкес БЖЗҚ міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын, ерікті зейнетақы жарналарын тартуды, зейнетақы төлемдерін, зейнетақы жинақтары мен төлемдерін жеке есепке алуды жүзеге асырады, салымшыға (алушыға) зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы ақпарат береді (толығырақ www.enpf.kz сайтында).

ИНФОРМАЦИОННОЕ СООБЩЕНИЕ

Казахстан опередил соседей по СНГ в рейтинге стран с лучшими пенсионными системами

Мировой лидер среди страховых компаний и управляющих активами Allianz выпустил новое издание своего Глобального пенсионного отчета (API), согласно которому пенсионной системе Казахстана присвоен рейтинг API 3,5 балла в результате анализа 75 пенсионных систем по всему миру. Казахстан опередил соседей по СНГ, а также Испанию, Чили, Сингапур, ОАЭ и другие страны. Эти результаты означают, что пенсионная система Казахстана имеет уровень чуть выше среднего по устойчивости и адекватности пенсионных выплат в сравнении с другими странами, анализируемыми компанией Allianz.

Отчет сформирован на основе актуальных данных по состоянию на март 2023 года. Пенсионный индекс Allianz (API) разработан для комплексной оценки устойчивости и адекватности пенсионных систем. Он состоит из трех суб-индексов и учитывает 40 параметров, оцениваемых по шкале от 1 до 7, где 1 означает наилучший результат.

Согласно отчету средний балл для всех исследованных пенсионных систем составил 3,6. Этот показатель незначительно лучше по сравнению с предыдущими годами с учетом ограниченных возможностей в большинстве стран после пандемии COVID-19, за которой последовала беспрецедентная глобальная гиперинфляция, подпитанная энергетическим кризисом и ростом цен на продовольствие из-за глобальных политических событий. Несмотря на необходимость пенсионных реформ, лишь немногие страны добились значительных улучшений. В верхней части индекса располагаются Дания, Швеция и Нидерланды с итоговым баллом до 3, поскольку в их пенсионных системах законодательно предусмотрена автоматическая корректировка официального пенсионного возраста в зависимости от изменений в ожидаемой продолжительности жизни, а также имеются сильные профессиональные и частные накопительные пенсионные компоненты.

Страной с лучшей пенсионной системой по версии Allianz стала Дания с оценкой 2,2 балла, далее следуют Нидерланды и Швеция, набравшие по 2,6 балла, затем Новая Зеландия – 2,8 балла, США, Тайвань и Израиль – по 2,9 балла, Бельгия и Австралия – по 3,0 балла. Замыкает первую десятку Южная Корея с оценкой 3,1 балла. Самые низкие позиции в рейтинге занимают пенсионные системы Морокко, Ливана и Объединенных Арабских Эмиратов. Данным странам присущи проблемы низкого пенсионного возраста, низкого охвата населения пенсионной системой и быстрого старения населения. Одним из факторов, способствующих низкому охвату, является преобладание неформальной занятости во многих развивающихся странах, что подчеркивает необходимость реформирования рынков труда наряду с реформами пенсионной системы.

В отчете Allianz акцентируется внимание на вопросе старения населения, так как эти демографические процессы являются одним из главных вызовов пенсионным системам в мире. По прогнозам, к 2050 году около 1,6 миллиарда человек во всем мире достигнут 65 и более лет, из которых около 1 миллиарда – в Азии (в большей степени – в Индии и Китае). Динамика ожидаемой продолжительности жизни увеличится со среднемирового значения 73,4 года в 2023 году до 77,2 года к 2050 году.

Поэтому крайне важно подготовить пенсионные системы к демографическим изменениям, чтобы обеспечить долгосрочную финансовую устойчивость и избежать чрезмерной нагрузки на будущие поколения. Компания Allianz подчеркивает необходимость нахождения баланса между устойчивостью и адекватностью, для чего может потребоваться сокращение государственных пособий в индустриально развитых странах и дополнительное пенсионное обеспечение (профессиональные и частные пенсионные планы) для достижения достойного уровня жизни пожилых людей.

За последний год некоторые страны приняли меры для повышения долгосрочной устойчивости и адекватности своих пенсионных систем, включая повышение пенсионного возраста в некоторых странах (Франция), введение обязательных пенсионных отчислений для всех работников частного сектора (Камбоджа) и введение стимулов для дополнительного частного обеспечения, финансируемого за счет капитала (пенсионных накоплений). Однако согласно данным статистики возраст выхода на пенсию во многих странах не отражает изменения ожидаемой продолжительности жизни: только восемь из 75 стран установили на уровне закона автоматическую привязку возраста выхода на пенсию к изменениям ожидаемой продолжительности жизни. 33 страны планируют повысить пенсионный возраст до 2050 года.

Как отмечает Allianz, адекватность пенсионных систем определяется не только финансовой устойчивостью, но и уровнем выплат, а также коэффициентом замещения дохода. Коэффициент замещения для пенсий первого уровня пенсионной системы должен составлять от 40% до 60% от средней заработной платы в соответствии со стандартами Международной организации труда. Последние статистические данные ОЭСР показывают, что в Бразилии – одна из самых щедрых пенсионных систем с коэффициентом замещения 89%, в то время как в Кении, Ливане и Южной Африке – коэффициент замещения составляет всего 15%. В Германии, США и Японии уровни коэффициентов замещения пенсий варьируются от 30% до чуть более 40%. Коэффициент замещения дохода в Казахстане с учетом солидарной пенсии в 2022 году составил около 46%.

В своем отчете эксперты Allianz отмечают, что построение устойчивой и адекватной пенсионной системы является достижимой задачей, если внедрить сильный накопительный компонент.

Allianz рекомендует начинать реформирование пенсионной системы с преобразования рынка труда: без увеличения доли формальной занятости в странах с развивающейся экономикой и без вовлечения пожилых работников в рабочую силу в развитых странах даже самые грамотно разработанные пенсионные реформы не принесут результатов.

ЕНПФ создан 22 августа 2013 года на базе АО «НПФ «ГНПФ». Учредителем и акционером ЕНПФ является Правительство Республики Казахстан в лице ГУ «Комитет государственного имущества и приватизации» Министерства финансов Республики Казахстан. Доверительное управление пенсионными активами ЕНПФ осуществляет Национальный Банк Республики Казахстан. С 1 января 2016 года функции по выработке предложений по повышению эффективности управления пенсионными активами переданы Совету по управлению Национальным фондом. В соответствии с пенсионным законодательством ЕНПФ осуществляет привлечение обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов, добровольных пенсионных взносов, пенсионные выплаты, индивидуальный учет пенсионных накоплений и выплат, предоставляет вкладчику (получателю) информацию о состоянии его пенсионных накоплений (подробнее на www.enpf.kz)

ANOUNCEMENT

Kazakhstan is ahead of its CIS neighbors in the ranking of countries with the best pension systems

The world leader among insurance companies and asset managers Allianz has released a new edition of its Global Pensions Report (API), according to which Kazakhstan’s pension system has been assigned an API rating of 3.5 points as a result of an analysis of 75 pension systems around the world. Kazakhstan is ahead of its neighbors in the CIS, as well as Spain, Chile, Singapore, the United Arab Emirates and other countries. These results imply that Kazakhstan’s pension system is slightly above average in terms of pension sustainability and adequacy compared to other countries analyzed by Allianz.

The report is based on current data as of March 2023. The Allianz Pension Index (API) is designed to comprehensively assess the sustainability and adequacy of pension systems. It consists of three sub-indices and takes into account 40 parameters, evaluated on a scale from 1 to 7, where 1 means the best result.

According to the report, the average score for all pension systems studied was 3.6. This is marginally better than previous years given the limited capacity in most countries following the COVID-19 pandemic, followed by unprecedented global hyperinflation, fueled by the energy crisis and rising food prices due to global political events. Despite the need for pension reforms, few countries have made significant improvements. Denmark, Sweden and the Netherlands are at the top of the index with a total score of up to 3, as their pension systems legally provide for automatic adjustment of the official retirement age based on changes in life expectancy, and have strong professional and private funded pension components.

The country with the best pension system according to Allianz was Denmark with a score of 2.2, followed by the Netherlands and Sweden with 2.6 points each, then New Zealand with 2.8 points, the USA, Taiwan and Israel with 2.9 points each, Belgium and Australia — 3.0 points each. South Korea closes the top ten with a score of 3.1 points. The lowest positions in the ranking are occupied by the pension systems of Morocco, Lebanon and the United Arab Emirates. These countries are characterized by problems of low retirement age, low coverage of the population by the pension system and rapid population aging. One factor contributing to low enrollment is the prevalence of informal employment in many developing countries, highlighting the need for reform of labor markets along with reforms of the pension system.

The Allianz report focuses on the issue of population aging, as these demographic processes are one of the main challenges to pension systems in the world. According to forecasts, by 2050, about 1.6 billion people worldwide will reach 65 years of age or more, of which about 1 billion will be in Asia (mostly in India and China). Life expectancy will increase from a global average of 73.4 years in 2023 to 77.2 years by 2050.

Therefore, it is critical to prepare pension systems for demographic change in order to ensure long-term financial sustainability and avoid overburdening future generations. Allianz emphasizes the need to strike a balance between sustainability and adequacy, which may require cuts in government benefits in industrialized countries and additional pension provision (professional and private pension plans) to achieve a decent standard of living for older people.

Over the past year, several countries have taken steps to improve the long-term sustainability and adequacy of their pension systems, including raising the retirement age in some countries (France), introducing compulsory pension contributions for all private sector workers (Cambodia), and introducing incentives for additional private provision funded by capital account (pension savings). However, according to statistics, retirement age in many countries does not reflect changes in life expectancy: only eight out of 75 countries have established by law automatic linkage of retirement age to changes in life expectancy. 33 countries are planning to raise the retirement age by 2050.

As Allianz notes, the adequacy of pension systems is determined not only by financial stability, but also by the level of benefits, as well as the income replacement rate. The replacement rate for pensions of the first pillar of the pension system should be between 40% and 60% of the average wage in accordance with the standards of the International Labor Organization. The latest OECD statistics show that Brazil has one of the most generous pension systems with an 89% replacement rate, while Kenya, Lebanon and South Africa have only 15% replacement rates. In Germany, the US and Japan, pension replacement rates range from 30% to just over 40%. The income replacement rate in Kazakhstan, taking into account the solidarity pension, in 2022 was about 46%.

In their report, Allianz experts note that building a sustainable and adequate pension system is an achievable task if a strong funded component is introduced.

Allianz recommends that reforming the pension system start with a transformation of the labor market: without increasing the share of formal employment in emerging economies and without involving older workers in the labor force in developed countries, even the most well-designed pension reforms will not bring results.

The UAPF was established on August 22, 2013 on the basis of GNPF APF JSC. The UAPF founder and shareholder is the Government of the Republic of Kazakhstan represented by the State Institution “Committee of State Property and Privatization” of the Ministry of Finance of the Republic of Kazakhstan. UAPF pension assets are managed by the National Bank of the Republic of Kazakhstan. From January 1, 2016, the functions for developing proposals to improve the management of pension assets were transferred to the National Fund Management Council. In accordance with the pension legislation, the UAPF attracts compulsory pension contributions, compulsory occupational pension contributions, voluntary pension contributions, pension benefits, individual accounting of pension accumulations and benefits, provides the contributor (beneficiary) with information on the status of his pension accumulations (for more information visit www.enpf.kz)