Телефон алаяқтарының құпиясын қалай жария етуге болады: алдаудың үш белгісі

Fingramota.kz мұндай алдап-арбау белгілері жөнінде еске салады.

Алаяқтар өздерін құқық қорғау органдарының, коммуналдық қызмет қызметкерлері ретінде таныстырулары мүмкін, бірақ олар жиі жағдайда банктен хабарласып тұрмыз деп айтады.

Алаяқтар адамдарды мезі етіп, әлеуетті құрбанына күніне бірнеше рет телефон соғып, әбден жүйкесіне тиеді.

Телефон алаяқтығының кең таралған схемасын мысалмен қарастырып көрелік және қаскүнемдерді ажыратуға болатын үш маңызды белгіні анықтайық.

№1 белгі. Алаяқтар бірінші болып телефон соғады.

Қаскүнемдер сіздің банктің «қауіпсіздік қызметінен» қоңырау шалып тұрмыз деп, сіздің банктік мобильді қосымшаңызға байланыстырылған телефон нөміріңіздің өзгергені жөнінде хабарлайды. Алаяқтық әрекеттердің алдын алу үшін «банктің қауіпсіздік қызметі» сіздің банктік шотыңызды 180 күнге бұғаттауға мәжбүр, — деп қорқытады.

Ақшаңызды «құтқарудың» бірнеше нұсқасы бар – оны «қауіпсіз» шотқа аудару, ол үшін карточканың толық деректемелері мен SMS-пен келетін кодты айтсаңыз немесе бүкіл әлемде онлайн-алаяқтармен күресу үшін қолданылатын «құпия» қосымшаны жүктеп алсаңыз болды.

Бұл жерде олардың діттегені — AnyDesk және TeamViewer, олардың көмегімен алаяқтар қашықтан кез келген құрылғыға қосылып, оларды басқара алады.

AnyDesk-ті іздеу функциясынан «қолдау» сөзін теріп, Play Market немесе App Store-дің кез келген ресми дүкенінен табуға болады. «AnyDesk деп аталатын ромб пішінді қызыл түсті қосымша пайда болады, оған басасыз да орнатасыз. Бұл біздің алаяқтыққа қарсы күрес жөніндегі ресми қосымшамыз», – бұл алаяқтардың үнемі айтатын сөздері.

КЕҢЕС: қоңырау шалып, бірден ақша жайында әңгіме қозғаған адамға, ол өзін кім болып таныстырса да сенбеңіз. Бейтаныс адамның айтқанын істеп, ол айтқан нұсқауларды орындамаңыз, әсіресе оған өзіңіз туралы ақпарат бермеңіз.

Күмән туғызатын қосымшаларды жүктемеңіз! Адамдардың көбі құрылғыны өшіру арқылы қашықтан қол жеткізу сессиясын тоқтатқан жағдайда алаяқтар онлайн-банкингке қол жеткізе алмайды деп ойлайды. Алайда, қылмыскерлер бірнеше секунд ішінде пайдаланушының телефонындағы барлық деректерді оқып, оны өз құрылғысына жібере алады. Сондай-ақ, алаяқтар қашықтан қол жеткізу бағдарламаларын пайдалана отырып, басқа маңызды ақпаратты: пайдаланушы аккаунттарының, электрондық пошта парольдерін иемденуі, байланысатын тұлғаларды біліп алуы мүмкін. Немесе олар өздерінің құрбандарының гаджетіне маңызды мәліметтерді жіберетін, SMS-кодтар мен Push-хабарламалардағы кодтарды қоса алғанда, тыңшылық қызметті атқаратын бағдарламаларды «енгізе» алады.

№2 белгі. Алаяқтардың мақсаты – эмоция тудыру, ызаландыру.

Қоңырау шалушылар, егер сіз банктің бөлімшесіне қоңырау шалатын болсаңыз да, сізге ешкім телефон арқылы ақпарат бермейді, себебі бұл конфиденциалды ақпарат болып табылады деп ескертеді, тіпті банктің бөлімшесіне барған күннің өзінде алтын уақытыңызды жоғалтасыз деп сендіреді. Алаяқтар, осылайша сіздің онлайн- немесе мобильдік банкингіңіз арқылы операция жүргізіп, ақшаны аударып жібере алады, сондай-ақ жалған кредит ресімдеп жіберуі де мүмкін немесе «банк» сіздің шотыңызды 180 күнге бұғаттап тастауы мүмкін деп сендіреді.

Қырағылығыңызды төмендету үшін алаяқтар сізді қорқыта бастайды немесе кенеттен ұтысқа ие болдыңыз немесе «пайызсыз кредиттер науқаны» түріндегі басқа «тосын сыйға» ие болдыңыз деп сендіруге тырысады.

КЕҢЕС: нағыз банк қызметкерлерінің әлеуметтік инженерия әдістерін меңгерген алаяқтардан айырмашылығы — сіздің бойыңызда қорқыныш, үрей, ашулану сияқты сезімдер тудырмайды және ешқашан картаңыздан басқа шотқа дереу ақша аударуды талап етпейді, кредит ресімдеуді немесе банкоматтан ақша алуды сұрамайды. Сіз қатыспаған ұтыс ойындары, байқауларға келсек, «батпан құйрық, айдаладағы жатқан құйрық» дегендей тегін ештеңенің де болмайтынын естен шығармаңыз.

№3 белгі. Алаяқтар психологиялық қысым жасап, өздеріне қажетті деректерді сұрайды

Ықтимал құрбандарын тек алаяқтар ғана асықтырады, олар құрбандарына талдау жасап, ойлануға мұрша бермейді. Бұл үшін қаскүнемдер адамдарды өз нұсқауларын дереу орындауға итермелеп, қорқытуды жалғастырады. Олар «шұғыл» деген сөзді бірнеше рет қайталайды.

Алаяқтар қандай сылтау айтса да, негізінде, олар сіздің картаңыз туралы ақпаратқа, әсіресе картаңыздың артқы жағындағы үш таңбалы кодқа, жарамдылық мерзіміне, ПИН-кодқа, сондай-ақ банктік қосымшаның паролі мен логиніне, код сөзіне, банктік хабарламалардағы кодтарға қызығушылық танытады.

КЕҢЕС: Егер ақшаңыздан айырылып қалмайын десеңіз және сіздің атыңызға «бөтен адамның» кредитін ресімдегенін қаламасаңыз, ешбір жағдайда дербес және төлем деректеріңізді ешкімге бермеңіз.

Ақшаға қатысты маңызды шешімдер шұғыл қабылданбайтынын естен шығармаңыз. Сабыр сақтап, сарапқа салып, өзіңізге ойлануға уақыт бөліңіз, банк саласын жақсы білетін мамандардың кеңесіне жүгініңіз. Банктің байланыс орталығына немесе ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің call-орталығына «1459» нөмірі бойынша қоңырау шалыңыз.

Сақ болыңыз және Fingramota.kz-пен бірге қаржылық сауаттылығыңызды арттырыңыз!

Как рассекретить телефонных мошенников: три признака обмана

Злоумышленники проявляют настойчивость, используют разные телефонные номера и всегда заводят речь о деньгах. Они готовы на все ради того, чтобы завладеть персональной и платежной информацией граждан и получить доступ к их деньгам.

Fingramota.kz напомнит об основных признаках обмана.

Аферисты могут представляться сотрудниками правоохранительных организаций, коммунальных служб, но чаще всего они говорят, что звонят из банка.

Мошенники стали назойливыми, они могут атаковать потенциальную жертву, названивая по несколько раз в день и с разных номеров.

Разберем распространенную схему телефонного мошенничества на примере и выявим три главных признака, по которым можно распознать злоумышленников.

Признак №1. Мошенники звонят первыми.

Злоумышленники звонят якобы из службы безопасности вашего банка и сообщают об изменении номера телефона, привязанного к вашему банковскому мобильному приложению. Таким образом для предотвращения мошеннических действий «служба безопасности банка» вынуждена заблокировать на 180 дней ваш банковский счет.

Есть несколько вариантов «спасения» ваших денег – перевести их на «безопасный» счет, продиктовав полные реквизиты карточки и код из SMS, либо скачать «секретное» приложение, которое якобы используется во всем мире для борьбы с онлайн-мошенниками.

Речь идет о приложениях AnyDesk и TeamViewer, с помощью которого мошенники могут удаленно подключиться к любым устройствам и управлять ими. Скачать AnyDesk можно в любом официальном магазине Play Market или App Store, набрав в поисковике слово «поддержка». «Появится красное приложение с белым ромбиком, называется AnyDesk, нажимаете на него и устанавливаете. Это наше официальное приложение по борьбе с мошенничеством», – обычно говорят злоумышленники.

СОВЕТ: не верьте звонящим, которые заводят речь о деньгах, кем бы они ни представлялись. Не стоит следовать инструкциям незнакомцев и тем более передавать им личную информацию.

Не скачивайте сомнительные приложения! Многие думают, что стоит прервать сессию удаленного доступа, просто выключив устройство, и тогда мошенники не смогут получить доступ к онлайн-банкингу. Однако преступники за считанные секунды могут считать все данные с телефона пользователя и перенести их на свое устройство. Также мошенники с помощью программ удаленного доступа могут завладеть другой важной информацией: паролями в аккаунты пользователя, в электронную почту, контактами. Или же они могут «внедрить» в гаджет своей жертвы шпионские программы, которые будут передавать им важные сведения, включая SMS-коды и коды в Push-уведомлениях.

Признак №2. Мошенники стараются вызвать сильные эмоции.

Звонящие предупреждают сразу – если вы позвоните сейчас в отделение банка, то никто не озвучит вам информацию по телефону, потому что она является конфиденциальной, а если вы поедете в отделение банка, то потеряете драгоценное время. Тогда, соответственно, злоумышленники могут провести операции в вашем онлайн- или мобильном банкинге, перевести все деньги и оформить подставные кредиты, или же все-таки «банк» заблокирует ваши счета на 180 дней.

Чтобы притупить вашу бдительность, мошенники начинают либо вас запугивать, либо могут сообщить приятную новость о внезапном выигрыше или другом «сюрпризе» в виде «беспроцентной акции по кредитам».

СОВЕТ: просто знайте, что настоящие банковские сотрудники, в отличие от мошенников-социальных инженеров, не будут вызывать у вас такие сильные чувства, как страх, панику, злость, и никогда не попросят немедленно осуществить перевод с вашей карточки на другой счет, оформить кредит или пойти и снять деньги из банкомата. А когда речь заходит о розыгрышах, конкурсах, в которых вы не принимали участие, то помните, что бесплатный сыр бывает только в мышеловке.

Признак №3. Мошенники оказывают психологическое давление и просят сообщить нужные им данные

Только мошенники будут торопить свою потенциальную жертву, не давая ей времени на анализ и обдумывание возникшей ситуации. Для этого злоумышленники продолжат пугать, склоняя людей к тому, чтобы те незамедлительно последовали их инструкциям. «Срочно» — это слово они повторяют много раз.

Каким бы предлогом не воспользовались мошенники, в конечном счете их интересует информация о вашей карте, особенно трехзначный код на ее обороте, срок действия, ПИН-код, а также пароль и логин к вашему банковскому приложению, кодовое слово, коды из банковских уведомлений.

СОВЕТ: Если вы не хотите остаться без денег, да еще и с «чужим» кредитом, оформленным на ваше имя, то никому не сообщайте свои персональные и платежные данные.

Помните, что важные денежные решения не должны приниматься спонтанно. Остановитесь, дайте себе время все обдумать, проконсультируйтесь со специалистами, которые разбираются в банковской сфере. Позвоните в контакт-центр банка, либо в call-центр Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка по номеру «1459».

Будьте бдительны и повышайте свою финансовую грамотность вместе с Fingramota.kz!