Арқарлы асуындағы петроглифтер мемлекет қорғауында

2021 жылдың мамыр айынан бастап Ә.Х. Марғұлан атындағы Архиология институтынының мамандары мен Алматы облысынің мәдениет басқармасы Арқарлы петроглифтеріне зерттеу жұмыстарын жүргізуде. Аталмыш зерттеу жұмыстары тамыз айына дейін жалғасып, нәтижесінде 3-4 мың жылдық тарихы бар петроглифтер құжаттандырылады. Ал, қыркүйек айынан бастап тарихи жердің картасы сызылып ресми түрде қорғауға алынбақ.

Бір айдан астам зерттеу нәтижесінде тарихи аймақта қола, темір дәуірінде қашалған петроглифтердің 10 үйіндісін, 450 тас, екі мыңға жуық жануар мүсінін анықтаған.
«Жергілікті басқармалардың қолдауымен біз еріктілер және архиологтар тобы мамыр айынан бастап Арқарлы асуында зерттеу жұмыстарын жүргізудеміз. Анықталған суреттердің ең көнесі 4 мың жыл бұрын салынған. Ондағы бейнелер көбіне мифтік жануарлар. Бірі молшылдық сұрау мақсатында болса, бірі ұрпақ сабақтастығын сақтау мақсатында салынған. Бұл аймақ әліде терең зеттеуді қажет етеді. Тамыз айына дейін әліде ашылмай жатқан тарихты су бетіне шығарамыз», — дейді Ә.Х. Марғұлан атындағы Архиология институтынының аға архиолог Александр Горячев.

Қазіргі таңда тарихи тастардың орналасқан жері жеке кәсіпкерлер меншігіде. 136,88 гектар жайылымдық жердің иесі «Керииев и К» серіктестігінің учаскісінде бір көне жәдігер бар. Ал, 105,7 гектар жердің иесі «Арқарлы Тас» ЖШС учаскісінде 2 жәдігер анықталған.
«Бүгінде біз тарихи жәдігерлерді сақтау мақсатында жердің меншікті иесін анақтап, оларға ескерту хат жолдадық. Серіктестік басшылары ол жерлерге тиіспейге және ол нысандар құжаттардырылса жерді қайтарып беруге сөз беріп отыр. Жалпы бұл тартар тарихи жәдігер деп танылғалы бері мемлекет және әкімдік қорғауында», — дейді Алматы облыстық тарихи-мәдени мұраны құрғау орталығының директоры Ғалымжан Оспанов.
«Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы» Заңына сәйкес, петроглифтерді құжаттандыру жұмыстары түпкілікті біткенге дейін олар тарих және мәдениет ескерткіштерімен бірдей қорғалады. Осыған орай, тарихи нысандарға қауіп төндіретін жұмыстар тоқтатылып, олардың қорғауға алынғаны туралы тақталар орнатылған.

Петроглифы Архарлы под защитой государства

Петроглифы на перевале Архарлы Алматинской области, найденные пять лет назад, изучаются и документируются учеными и археологами, сообщает Jetisý media.
С мая текущего года специалисты Института археологии им. А. Х. Маргулана совместно с управлением культуры Алматинской области проводят исследования петроглифов Архарлы.
Данные исследования продлятся до августа, в результате чего будут задокументированы петроглифы с 3-4 тысячелетней историей. А с сентября 2021 года историческое место будет официально взята под охрану.
Более чем за один месяц, в результате исследований, в исторической местности выявлено 10 курганов петроглифов принадлежащие бронзовому и железному векам, 450 камней и около двух тысяч скульптур животных.
«При поддержке местных управлений мы совместно с группой волонтеров и археологов, с мая проводим исследования на перевале Архарлы. Самая старая из обнаруженных картин была нарисована 4 тысячи лет назад. На камнях изображены в основном мифические животные. Одни олицетворяют изобилие, а другие сохранение преемственности поколений. Это место все еще нужно исследовать»,– говорит старший археолог Института Археологии им. А. Х. Маргулана Александр Горячев.
В настоящее время петроглифы Архарлы находится в собственности индивидуальных предпринимателей. На участке товарищества «Керииев и К», владеющего пастбищными угодьями площадью 136,88 га, имеется одна старинная реликвия. На участке ТОО «Архарлы Тас», который владеет 105,7 гектарами земли, найдено 2 экспоната.
«Сегодня с целью сохранения исторических реликвий мы обратились к собственнику земли и направили им письмо с предупреждением. Руководители товарищества говорят о том, что вернут земли государству после документирования петроглифов. В целом этот место находится под защитой государства и акимата с момента его признания историческим достоянием»,– поделился директор Алматинского областного центра по защите историко-культурного наследия Галымжан Оспанов.
В соответствии с Законом «Об охране и использовании объектов историко-культурного наследия» до окончательного завершения работ по документированию петроглифов они охраняются наравне с памятниками истории и культуры. Следовательно, были приостановлены работы, угрожающие историческим объектам, установлены таблички об их защите.