Бес жыл ішінде БЖЗҚ салымшылары өз зейнетақы жинақтарын 13,1 триллион теңгеге дейін қалай көбейтті?

Даму стратегиясы қолданылған бес жыл ішінде зейнетақы жинақтарының көлемі 2022 жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша 13,1 трлн теңгеге (ЖІӨ-нің 16,1%) жетіп, 5,3 трлн теңгеге немесе 68% ұлғайды. Осылайша, аталған кезеңде зейнетақы жинақтарының орташа жылдық өсуі ЖІӨ өсімінен асып түсті. Зейнетақы жинақтарының, сондай-ақ, зейнетақы жарналарының, инвестициялық табыстың, зейнетақы төлемдерінің және т. б. өсуі байқалады.

Зейнетақы активтерінің 2017-2021 жылдардағы жылдық орташа табыстылығы орташа жылдық инфляция 6,7% болғанда 9,6% құрады. Жинақтаушы зейнетақы жүйесі (ЖЗЖ) енгізілген сәттен бастап жинақталған кірістілік көрсеткіші 2022 жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша жинақталған инфляция деңгейінен 1,2 есе жоғары болды (тиісінше, 681,13% және 546,77%).

2017-2021 жылдар аралығында жинақтаушы зейнетақы жүйесіне қатысушылар (МЗЖ бойынша бірегей салымшылар мен алушылар) саны 1,9 млн адамға немесе 20,9% артып, 10,9 млн адамға жетті. 2022 жылдың 1 қаңтарына жарналардың барлық түрлері бойынша жеке зейнетақы шоттарының (ЖЗШ) жалпы саны 11,5 млн бірлікті құрады. ЖЗШ-ның орташа жылдық өсу қарқыны кезең ішінде 4%.

2021 жылы ЖЗЖ белсенді қатысушыларының саны (ЖЗШ-на бір жыл ішінде ең болмағанда бір МЗЖ түскен) 7 млн адамды немесе жұмыспен қамтылған халық санының 79,5% құрады. ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар жөніндегі агенттігінің Ұлттық статистика бюросының деректері бойынша, жұмыс істейтін халықтың жалпы саны – 8,8 млн адам.

Барлық жеке зейнетақы шоттары автоматты түрде ашылады. 2019 жылдың қаңтарынан бастап міндетті зейнетақы жарналары бойынша шот алғашқы жарна түскенде ашылады. 2021 жылы ерікті және міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есепке алу үшін ЖЗШ ашу автоматты форматқа ауыстырылды. Ақпараттық технологиялар қызметтерін басқару жүйесінің сертификаттау аудиті және сапа менеджменті жүйесінің қайта сертификаттау аудиті және т. б. сәтті өтті.

БЖЗҚ-ға сенім арту және жинақтаушы зейнетақы жүйесі туралы білім деңгейіне қатысты көрсеткіштер назар аудартады. Атап айтқанда, «Қазақстанның зейнетақы жүйесі және БЖЗҚ қызметтері туралы қойылған сұрақтарға дұрыс жауап берген респонденттердің үлесі» көрсеткіші мақсатты мән 63,5% болғанда 69,9% құрады. Көрсеткіш базалық сауалдардың жауаптарына байланысты бағаланады. Бұл ретте әлеуметтік сауалнама базалық сұрақтар (базалық деңгей) мен күрделі сұрақтарды (ілгері деңгей) да қамтыды. Бұдан басқа, халықтың БЖЗҚ-ға деген сенім индексі 79% жетті (мақсатты көрсеткіш 74%).

Сондай-ақ, Қор Қазақстан Республикасының заңнамасын жүзеге асыруға бағытталған жұмыстарды да жүргізді. Мысалы, 2018 жылдан бастап зейнет жасына жеткен тұлғаларға «Бір терезе» қағидаты бойынша тек Халыққа қызмет көрсету орталығына (ХҚКО) жүгінуге болады; салық салуда ерікті зейнетақы жарналарының артықшылықтары мен пайдалану мүмкіндіктері кеңейтілді. 2021 жылы Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің еңбекшілерін зейнетақымен қамсыздандыру туралы 2019 жылдың 20 желтоқсандағы Келісім күшіне енді. Келісімнің негізгі мақсаты – еңбекшілерге сол өздері жұмыс істеп жатқан ЕАЭО-ға мүше мемлекеттің азаматтарына тән шарт пен тәртіптегі зейнетақы құқықтарын қалыптастыру болып табылады.

БЖЗҚ-ның алдыңғы бес жылдағы даму стратегиясын жүзеге асыру – БЖЗҚ салымшыларын (алушыларын) сапалы қызмет қана емес, лайықты төлемдермен қамтамасыз ету бағытындағы кезеңдердің бірі ғана екенін атап кеткен абзал.

Как вкладчикам ЕНПФ удалось за пять лет увеличить свои пенсионные накопления до 13,1 триллиона тенге?

В конце прошлого 2021 года Единый накопительный пенсионный фонд на своём корпоративном сайте enpf.kz опубликовал обновлённую Корпоративную стратегию развития на 2022-2026 годы, утвержденную решением Совета директоров. Предыдущая Корпоративная стратегия была утверждена в 2017 году. В ней были заложены цели и задачи ЕНПФ на период до 2021 года, которые были выполнены. Сегодня в нашем материале мы остановимся подробнее на проделанной работе Фонда за последние пять лет. Конечно, изложить их в небольшом материале невозможно, однако мы постарались собрать хайлайты прошедших лет.

За пять лет действия стратегии развития объем пенсионных накоплений увеличился на 5,3 трлн тенге или на 68%, составив 13,1 трлн тенге (16,1% от ВВП) на 1 января 2022 года. Таким образом, среднегодовой рост пенсионных накоплений за данный период опережает рост ВВП. Отмечается рост как самих пенсионных накоплений, так и пенсионных взносов, инвестиционного дохода, пенсионных выплат и т.д.

Средняя годовая доходность пенсионных активов за 2017-2021 гг. составила 9,6% при среднегодовой инфляции 6,7%. Показатель накопленной доходности с момента введения накопительной пенсионной системы (НПС) по состоянию на 1 января 2022 г. превысил уровень накопленной инфляции в 1,2 раза (681,13% и 546,77%, соответственно).

За период с 2017 по 2021 год количество участников накопительной пенсионной системы (уникальных вкладчиков и получателей по ОПВ) увеличилось на 1,9 млн человек или на 20,9% и составило 10,9 млн человек. Общее количество индивидуальных пенсионных счетов (ИПС) по всем видам взносов на 1 января 2022 г. составило 11,5 млн единиц. Среднегодовой темп роста ИПС за период составил 4%.

К слову, в 2021 г. количество активных участников НПС (на ИПС которых в течение года поступил хотя бы один ОПВ) составило 7 млн человек или 79,5% от численности занятого населения, которая по данным Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК составляет 8,8 млн человек.

Все индивидуальные пенсионные счета открываются автоматически. С января 2019 года в беззаявительном порядке, при поступлении первого взноса открываются счета по обязательным пенсионным взносам, в прошлом 2021 году была проведена работа по переведу в автоматический формат функции открытия ИПС для учета добровольных и обязательных профессиональных пенсионных взносов. Успешно пройден сертификационный аудит системы управления услугами информационных технологий и ре-сертификационный аудит системы менеджмента качества и т.д.

Особенно примечательны показатели по уровню знаний и доверия к ЕНПФ. В частности, показатель «доля респондентов, давших правильные ответы на заданные вопросы о пенсионной системе Казахстана и об услугах ЕНПФ» при целевом значении 63,5%, составил 69,9%. Показатель оценивается по ответам на базовые вопросы, при этом социологический опрос содержал как базовые вопросы (базовый уровень), так и сложные вопросы (продвинутый уровень). Кроме того, индекс доверия населения к ЕНПФ составил 79% (при целевом показателе 74%).

Также Фондом была проведена работа по реализации законодательства Республики Казахстан. Например, с 2018 года лицам, достигшим пенсионного возраста, можно обращаться по принципу «единого окна» только в Центр обслуживания населения (ЦОН); расширены преимущества добровольных пенсионных взносов в налогообложении и возможности использования. В 2021 году вступило в силу Соглашение о пенсионном обеспечении трудящихся государств-членов Евразийского экономического союза от 20 декабря 2019 года. Основной целью Соглашения является формирование пенсионных прав трудящихся государств-членов ЕАЭС на тех же условиях и в том же порядке, что и граждан государства трудоустройства и т.д.

Отметим, что реализация Стратегии развития ЕНПФ за предыдущие пять лет – это только один из этапов в обеспечении вкладчиков (получателей) ЕНПФ не только качественными услугами, но и достойными выплатами.

How did UAPF contributors manage to increase their pension savings to KZT13.1 trillion in five years?

At the end of last year 2021, the Unified Accumulative Pension Fund on its corporate website enpf.kz published an updated Corporate Development Strategy for 2022-2026, approved by a decision of the Board of Directors. The previous Corporate Strategy was approved in 2017. It laid down the goals and objectives of the UAPF for the period up to 2021, which were fulfilled. Today in our article we will dwell in more detail on the work done by the Fund over the past five years. Of course, it is impossible to present them in a small note, but we tried to collect highlights of the past years.
Over the five years of the development strategy, the volume of pension savings increased by KZT5.3 trillion or 68%, amounting to KZT13.1 trillion (16.1% of GDP) as of January 1, 2022. Thus, the average annual growth of pension savings over this period outstrips GDP growth. There is an increase in both pension savings themselves and pension contributions, investment income, pension benefits, etc.
Average annual return on pension assets for 2017-2021 amounted to 9.6% with an average annual inflation of 6.7%. The indicator of cumulative return since the introduction of the accumulative pension system (APS) as of January 1, 2022 exceeded the level of cumulative inflation by 1.2 times (681.13% and 546.77%, respectively).
During the period from 2017 to 2021, the number of participants in the accumulative pension system (unique contributors and beneficiaries under the CPC) increased by 1.9 million people, or 20.9%, and amounted to 10.9 million people. The total number of individual pension saving accounts (IPSA) for all types of contributions as of January 1, 2022 amounted to 11.5 million units. The average annual growth rate of IPSA for the period amounted to 4%.
By the way, in 2021, the number of active participants in the APS (whose IPSA received at least one CPC during the year) amounted to 7 million people or 79.5% of the employed population, which, according to the Bureau of National Statistics of the Agency for Strategic Planning and Reforms of the Republic of Kazakhstan is 8.8 million people.
All individual pension saving accounts are opened automatically. Since January 2019, on a no-application basis, upon receipt of the first installment, accounts for compulsory pension contributions are opened. In the past 2021, work was carried out to transfer the function of opening the IPSA to an automatic format to account for voluntary and compulsory occupational pension contributions. The Fund successfully passed the certification audit of the information technology service management system and the re-certification audit of the quality management system, etc.
Particularly noteworthy are the indicators on the level of knowledge and trust in the UAPF. In particular, the indicator «share of respondents who gave correct answers to the questions asked about the pension system of Kazakhstan and about the services of the UAPF» with a target value of 63.5%, amounted to 69.9%. The indicator is measured by answers to basic questions, while the sociological survey contained both basic questions (basic level) and complex questions (advanced level). In addition, the index of public confidence in the UAPF was 79% (with a target of 74%).
The Fund also carried out work on the implementation of the legislation of the Republic of Kazakhstan. For example, since 2018, persons who have reached retirement age can apply on a one-stop basis only to the Public Service Center (PSC); the benefits of voluntary pension contributions in taxation and the possibilities of use have been expanded. In 2021, the Agreement on Pension Provision for Workers of the Member States of the Eurasian Economic Union dated December 20, 2019 came into force. The main purpose of the Agreement is to form the pension rights of workers of the EAEU Member States on the same conditions and in the same manner as citizens of the state of employment, etc.
It should be noted that the implementation of the UAPF Development Strategy over the previous five years is only one of the stages in providing UAPF contributors (beneficiaries) not only with quality services, but also with decent pension benefits.