АҚПАРАТТЫҚ ХАБАРЛАМА

2025 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша ҚРҰБ басқаратын және міндетті, міндетті кәсіптік және ерікті жарналар есебінен қалыптастырылған зейнетақы активтерінің салымшылардың (алушылардың) шоттарына бөлінген соңғы 12 айдағы кірістілігі11,99% құрады, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен – 7,37%, ал инфляция мөлшері — 10,00%.

Соңғы 3 жылдық динамикадағы инвестициялық кіріс тұрақты өсім көрсетіп, зейнетақы активтерінің кірістілігі инфляция деңгейінен асып түсті.

Инвестициялық кіріс мөлшері қаржы және валюта нарығындағы жағдайларға байланысты құбылып отырады. Инвестициялық кіріс мөлшеріне бірнеше факторлардың әсер етуі мүмкін:  

Атап өткен жөн, зейнетақы жинақтары — ұзақ мерзімді инвестиция. Олар, ең алдымен, еңбек ету мерзімі аяқталғаннан кейін алатын зейнетақы төлемдерін қамтамасыз етуге бағытталған. Қордың зейнетақы активтері ұзақ инвестициялық көкжиекке ие және инвестициялаудың негізгі мақсаты — ұзақ мерзімді кезеңде нақты табыс алу. Сондықтан оларды басқару нәтижелерін объективті бағалау үшін кем дегенде 1 жыл кезеңіндегі деректерді талдау қажет. Мұндай мерзім инвестициялардың тиімділігін ұзақ мерзімді перспективада бағалауға мүмкіндік береді. Қысқа мерзімді деректер (апталық, айлық және т.б.) көрсеткіш бола аламайды, өйткені олар нарықтық жағдайдың тұрақты түрде орын алып тұратынөзгеруіне байланысты. Кейбір құралдар бойынша алынған кіріс басқа құралдар бойынша уақытша шығындарды жабуға мүмкіндік беретін инвестициялық портфельді әртараптандырузейнетақы жинақтарының ұзақ мерзімді перспективада сақталуын және орнықты табыстылығын қамтамасыз етеді.

Осылайша, орта және ұзақ мерзімді келешекте зейнетақы жинақтарының оң нақты (жинақталған инфляциядан асатын) табыстылығы қамтамасыз етіледі. Мәселен, 1998 жылы жинақтаушы зейнетақы жүйесі құрылған сәттен бастап 2025 жылғы 1 сәуірге дейін жинақталған инвестициялық кірістілік 958,64% болды, бүкіл кезеңдегі инфляция 863,96% көрсетті.

2014 жылдан бастап жинақталған (зейнетақы активтері БЖЗҚ-ға біріктірілгеннен кейін) 2025 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша таза инвестициялық кіріс 11,38 трлн теңгеге жетті. Жүзеге асырылған төлемдерді ескере отырып, 01.04.2025ж.жағдай бойынша қазақстандықтардың зейнетақы жинақтарының жалпы көлеміндегі жинақталған таза инвестициялық кірістің үлесі 39,6% құрайды, бұл инвестициялық қызметтің азаматтардың жинақтау құрылымында алатын рөлінің маңыздыекенін көрсетеді.

Сондай-ақ, Қазақстанда инфляция деңгейін ескере отырып, міндетті зейнетақы жарналарының сақталуына бірегей кепілдік берілетінін еске саламыз. Салымшының төлемге құқығы басталған кезде жинақталған кірістілігіне кері әсерін тигізгенжекелеген кезеңдердегі кірістіліктің төмендеуі жағдайында айырманың өтемақысына мемлекет кепілдік береді.

Зейнетақы активтерін инвестициялық басқару мен есепке алужүйесі толықтай ашық: әрбір салымшының  enpf.kz сайтындағы немесе ұялы қосымшадағы жеке кабинетінен өзінің инвестициялық кірісін көруге мүмкіндігі бар.  

БЖЗҚ зейнетақы активтерін инвестициялық басқару және олар орналастырылған қаржы құралдары туралы ақпарат Қордың ресми сайтындағы (www.enpf.kz) ««Статистика және аналитика/Зейнетақы активтерін инвестициялық басқару» бөлімінде жарияланады.

БЖЗҚ 2013 жылғы 22 тамызда «ГНПФ» ЖЗҚ» АҚ негізінде құрылды. БЖЗҚ құрылтайшысы және акционері – Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің «Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті» ММ арқылы Қазақстан Республикасының Үкіметі. БЖЗҚ зейнетақы активтерін сенімгерлікпен басқаруды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүзеге асырады. Зейнетақы заңнамасына сәйкес БЖЗҚ міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын, ерікті зейнетақы жарналарын тартуды, сондай-ақ «Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінде орналастырылған депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым аударған кепілдік берілген депозит бойынша кепілдік берілген өтемнің талап етілмеген сомасы есебінен қалыптастырылған ерікті зейнетақы жарналарын есепке алып, оның есебін жүргізеді, зейнетақы төлемдерін жүзеге асыруды қамтамасыз етеді. Сондай-ақ Қор нысаналы активтер мен нысаналы талаптарды есепке алуды, нысаналы жинақтау шоттарына нысаналы жинақтарды (НЖ) есепке алу мен есептеуді, НЖ төлемдерін оларды алушының банк шоттарына есептеуді, «Ұлттық қор – балаларға» бағдарламасы шеңберінде Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен НЖ қайтарымдарын есепке алуды жүзеге асырады (толығырақ www.enpf.kz сайтында).

Доходность пенсионных активов за 12 месяцев опережает инфляцию

По состоянию на 1 апреля 2025 г. доходность пенсионных активов, управляемых НБРК и сформированных за счет обязательных, обязательных профессиональных и добровольных взносов, за последние 12 месяцев, распределенная на счета вкладчиков (получателей), составила 11,99%, за счет обязательных пенсионных взносов работодателя – 7,37% при инфляции в размере 10,00%,

Инвестиционный доход в динамике за последние 3 года показывает стабильный рост, доходность пенсионных активов превышает уровень инфляции.

Как известно, размер инвестиционного дохода меняется в зависимости от ситуации на финансовых и валютных рынках. На размер инвестиционного дохода влияют несколько факторов:

•​Ситуация на финансовых рынках: цены на акции, облигации и другие инструменты могут колебаться, что влияет на размер инвестиционного дохода. Вследствие рыночной переоценки отдельно взятых инструментов в течение года наблюдаетсяизменение стоимости ценных бумаг. Следовательно, доход от рыночной переоценки может быть также как положительным, так и отрицательным в отдельно взятом периоде. На стоимость ценных бумаг влияют многие внешние факторы, например, рост геополитических рисков, изменения в международной торговле и перераспределение финансовых потоков, конъюнктура и изменения активности на рынках капитала, макроэкономические показатели.

•​Курсы валют: если инвестиции связаны с иностранной валютой, то изменения в обменных курсах влияют на размер инвестиционного дохода. Колебания инвестиционного дохода могут быть связаны с повышением волатильности на рынках, в том числе и на валютном рынке. Таким образом, складывается положительная или отрицательная валютная переоценка пенсионных активов, в связи с чем вкладчики наблюдают изменения инвестиционного дохода на своих индивидуальных пенсионных счетах.

Важно отметить, что пенсионные накопления – это долгосрочные инвестиции, предназначенные, прежде всего, для обеспечения выплат после окончания трудовой деятельности. Пенсионные активы фонда обладают длинным инвестиционным горизонтом и основная цель инвестирования – это получение реальной доходности в долгосрочном периоде. Поэтому для объективной оценки результатов управления ими необходимо анализировать данные за период не менее 1 года. Такой срок позволяет оценить эффективность вложений в условиях долгосрочной перспективы. Краткосрочные данные (еженедельные, ежемесячные и т.д.) не являются показательными, т.к. зависят от постоянных текущих изменений рыночной конъюнктуры. Диверсификация инвестиционного портфеля, когда доход по одним инструментам перекрывает временные убытки по другим, обеспечивает сохранность и устойчивую доходность пенсионных сбережений в долгосрочной перспективе.

Таким образом, в средне- и долгосрочной перспективе обеспечивается положительная реальная (превышающая накопленную инфляцию) доходность пенсионных накоплений. Так, накопленная инвестиционная доходность с момента основания накопительной пенсионной системы в 1998 году до 1 апреля 2025 года с нарастающим итогом составила 958,64% при инфляции за весь период 863,96%.

Накопленный с 2014 года (после объединения пенсионных активов в ЕНПФ) чистый инвестиционный доход по состоянию на 1 апреля 2025 г. составил 11,38 трлн тенге. С учетом осуществленных выплат доля накопленного чистого инвестиционного дохода в общем объёме пенсионных накоплений казахстанцев по состоянию на 01.04.2025 г. составляет 39,6%, что демонстрирует значительную роль инвестиционной деятельности в структуре накоплений граждан.

Также напомним, что в Казахстане действует уникальная гарантия сохранности обязательных пенсионных взносов с учётом уровня инфляции. В случаях снижения доходности в отдельном периоде, повлиявшего на накопленную доходность вкладчика при наступлении права на выплаты, компенсация разницы гарантирована государством.

Вся система инвестиционного управления и учета пенсионных активов является прозрачной: каждый вкладчик имеет возможность видеть свой инвестиционный доход в личном кабинете на сайте enpf.kz или в мобильном приложении.

Информация по инвестиционному управлению пенсионными активами ЕНПФ и о финансовых инструментах, в которые размещены пенсионные активы ЕНПФ, публикуется на официальном сайте ЕНПФ (www.enpf.kz) в разделе «Статистика и аналитика/Инвестиционное управление пенсионными активами».

ЕНПФ создан 22 августа 2013 года на базе АО «НПФ «ГНПФ». Учредителем и акционером ЕНПФ является Правительство Республики Казахстан в лице ГУ «Комитет государственного имущества и приватизации» Министерства финансов Республики Казахстан. Доверительное управление пенсионными активами ЕНПФ осуществляет Национальный Банк Республики Казахстан. В соответствии с пенсионным законодательством ЕНПФ осуществляет привлечение обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов, добровольных пенсионных взносов, а также зачисление и учет добровольных пенсионных взносов, сформированных за счет невостребованной суммы гарантийного возмещения по гарантируемому депозиту, перечисленной организацией, осуществляющей обязательное гарантирование депозитов, в соответствии с Законом Республики Казахстан «Об обязательном гарантировании депозитов, размещенных в банках второго уровня Республики Казахстан», обеспечивает осуществление пенсионных выплат. Также Фонд осуществляет учет целевых активов и целевых требований, учет и зачисление целевых накоплений (ЦН) на целевые накопительные счета, выплат ЦН их получателю на банковские счета, учет возвратов ЦН в порядке, определенном Правительством Республики Казахстан в рамках программы «Национальный фонд – детям». (Подробнее на www.enpf.kz).

The return on pension assets for the last 12 months exceeds inflation

As of April 1, 2025, the return on pension assets managed by the National Bank of the Republic of Kazakhstan (NBRK), formed through mandatory, mandatory professional and voluntary contributions, for the last 12 months, distributed to the accounts of contributors (beneficiaries), was 11.99%, while the return on assets from employer’s mandatory pension contributions was 7.37%, with inflation at 10.00%.

The investment income trend over the last 3 years shows steady growth with the return on pension assets exceeding the inflation rate.

As is well known, the amount of investment income varies depending on the situation in the financial and currency markets. Several factors influence the level of investment income:

• Financial market conditions: prices of stocks, bonds, and other instruments can fluctuate, which affects the level of investment income. As a result of market revaluation of individual instruments during the year, the securities’ value changes are observed. Therefore, income from market revaluation can be either positive or negative in any given period. The value of securities is influenced by many external factors, such as an increase in geopolitical risks, changes in international trade, redistribution of financial flows, market conditions and changes in capital market activity, as well as macroeconomic indicators.

• Exchange rates: if investments are denominated in foreign currency, changes in exchange rates affect the amount of investment income. Fluctuations in investment income can be associated with increased volatility in the markets, including the foreign exchange market. As a result, either a positive or negative foreign exchange revaluation of pension assets occurs, leading to changes in investment income observed by contributors on their individual pension accounts.

It is important to note that pension savings are long-term investments intended primarily to provide benefits after the end of employment. The pension assets of the fund have a long investment horizon and the main goal of investing is to achieve real returns over the long term. Therefore, to objectively assess the results of managing these assets, data for at least 1 year should be analyzed. This period allows for an evaluation of investment effectiveness in a long-term perspective. Short-term data (weekly, monthly, etc.) is not representative, as it depends on constant short-term changes in market conditions. Diversification of the investment portfolio, where income from some instruments offsets temporary losses from others, ensures the preservation and stable return of pension savings in the long term.

Thus, in the medium and long term, a positive real return on pension savings, which exceeds accumulated inflation is ensured.Since the foundation of the fully funded pension system in 1998, as of April 1, 2025, on an accrual basis the accumulated return amounted to 958.64% with inflation for the whole period of 863.96%.

The net investment income accumulated since 2014 (after the consolidation of pension assets in the UAPF) as of April 1, 2025,amounted to 11.38 trillion tenge. Taking into account the payments made, the share of accumulated net investment income in the total amount of pension savings of Kazakhstanis as of April 1, 2025, is 39.6%, which demonstrates the significant role of investment activities in the structure of savings of citizens.

It should be reminded that in Kazakhstan there is a unique guarantee of safety of mandatory pension contributions taking into account the inflation rate. In cases of decrease in profitability in a particular period, which affected the accumulated profitability of the contributor at the onset of the right to payments, there is a guaranteed compensation for the difference by the state.

The whole system of investment management and accounting of pension assets is transparent: each contributor has the opportunity to see his investment income in his personal cabinet on the website www.enpf.kz or in the mobile application.

Information on investment management of the pension assets of the UAPF and its financial instruments in which the pension assets of the UAPF are placed is published on the official website of the UAPF (www.enpf.kz) in the section “Statistics and analytics/Investment management of pension assets”.

UAPF was founded on August 22, 2013 on the basis of GNPF APF JSC. The founder and shareholder of the UAPF is the Government of the Republic of Kazakhstan represented by the State Institution Committee of State Property and Privatization of the Ministry of Finance of the Republic of Kazakhstan. Trust management of UAPF pension assets is carried out by the National Bank of the Republic of Kazakhstan. In accordance with the pension legislation, the UAPF attracts mandatory pension contributions, employer’s mandatory pension contributions, mandatoryprofessional pension contributions, voluntary pension contributions, as well as carries out enrollment and accounting of voluntary pension contributions formed at the expense of the unclaimed amount of guaranteed compensation for the guaranteed deposit, transferred by the organization carrying out mandatory guarantee of deposits, in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan «On mandatory guarantee of deposits placed in second-tier banks of the Republic of Kazakhstan», ensures the implementation of pension benefits. The Fund also carries out accounting of target assets and target requirements, accounting and crediting of target savings (TS) to target savings accounts, payments of TS to their recipients in bank accounts, accounting for returns of TS in the manner determined by the Government of the Republic of Kazakhstan within the framework of the National Fund for Children program (More details at www.enpf.kz).