АҚПАРАТТЫҚ ХАБАРЛАМА

Қазақстан басқа елдерден қандай өлшемдер бойынша басым түсті?

 Mercer институты CFA-мен бірлесіп, жыл сайын өткізетін Mercer CFA Institute Global Pension Index (MCGPI) зейнетақы индексінде Қазақстанның зейнетақы жүйесі 24-ші орынды иеленді. Зейнетақы жүйелері кешенді түрде зерттелетін 2024 жылғы халықаралық рейтингке әлемнің 48 елі кірді.

Mercer CFA институтының жаһандық зейнетақы индексі аясында жүйелерді 50-ден астам индикаторды қамтитын «Лайықтылық», «Тұрақтылық» және «Тұтастық» үш қосалқы индексі негізінде бағалау жүзеге асырылды. Осы индикаторлар бойынша зейнетақы жүйелеріне толық және объективті бағалау жүргізу үшін ЭЫДҰ, Дүниежүзілік банк, Халықаралық еңбек ұйымы, Economist Group зерттеу және талдау бөлімшесі сияқты т. б. ұйымдардың деректерін қамтитын ашық халықаралық көздерден алынған мәліметтер пайдаланылды.

64,0 балл жинаған Қазақстан АҚШ, Испания, Жапония, Оңтүстік Корея, Қытай, Сауд Арабиясы және басқа елдерден озып, «С+» бағасын алды.

Қорытынды балл үлес салмағы бойынша өлшенген қосалқы индекстік бағалардың нәтижелерін жинақтау жолымен алынды:

• «Лайықтылық» қосалқы индексі бойынша — 45,8 балл (үлес салмағының 40%: Қазақстан, мысалы Малайзиядан, Оңтүстік Кореядан, Индонезиядан, Оңтүстік Африкадан озып кетті);
• «Тұрақтылық» қосалқы индексі бойынша — 73,1 балл (үлес салмағының 35%: Қазақстан индексі Швейцария, Чили, Жаңа Зеландия, Финляндия, Канада, Норвегия, Франция, Ұлыбритания, АҚШ және басқа да көптеген елдердің көрсеткіштерінен асып түседі);
• «Тұтастық» қосалқы индексі бойынша — 80,4 балл (үлес салмағының 25%: Қазақстанның көрсеткіші Швеция, Дания, Ұлыбритания, АҚШ, Қытай және басқа елдерге қарағанда жоғары).

Жоғарыда келтірілген сандардан көрініп тұрғандай, Қазақстанның тұрақтылық (жалпы рейтингіде 8-орын) және тұтастық (16-орын) қосалқы индекстері өте жоғары бағаланды. Республиканың зейнетақы жүйесіндегі нығайтуды қажет ететін неғұрлым осал орны – лайықтылық қосалқы индексі бойынша (47 орынның 41-сі) сипатталды.

Mercer CFA институты қазақстандық зейнетақы жүйесін одан әрі жетілдіру және зейнетақымен қамсыздандыру көрсеткішінің лайықтылығын арттыру бойынша мынадай ұсыныстар жасады:

• ең кедей қарт адамдарды/зейнеткерлерді қолдаудың ең төменгі деңгейін арттыру;
• үй шаруашылықтарының зейнетақы жинақтарының деңгейін көтеруге ынталандыру:
• зейнетақы жинақтарына қол жеткізуді шектеу арқылы зейнетке шығар алдындағы кезеңде жинақтардың шығыс ағынын қысқарту;
• өмір сүру ұзақтығы ұлғайған сайын егде жастағы адамдардың жұмыс күшіне қатысу деңгейін арттыру;
• зейнетақы жүйесіне қатысушылардың жылдық үзінді көшірмелерінде болжамды зейнетақы төлемдерін көрсету бойынша талаптарды енгізу.

Жаһандық зейнетақы индексінде бала туудың төмендеуіне және өмір сүру ұзақтығының ұлғаюына қатысты жалғасып жатқан үрдістерді ескере отырып, зейнетақы жүйелерін жетілдіру қажеттілігі атап өтіледі. Ол туралы Дүниежүзілік экономикалық форумда да айтылды: «Адамзат тарихында алғаш рет 65 және одан егде адамдар саны 5 және одан кіші жастағы балаларға қарағанда көбірек».

Естеріңізге сала кетейік, 2023 жылы Қазақстанның зейнетақы жүйесі алғаш рет жыл сайынғы рейтинг — Mercer CFA институтының жаһандық зейнетақы индексіне енгізіліп, бірден 64,9 балл жинап, 20-орынға ие болды. 2024 жылғы зерттеулердің қорытындысы бойынша Қазақстан тізімнің тура ортасындағы орынды иеленді. Ал бірінші орынды Нидерландының зейнетақы жүйесі сақтап, 84,8 балл жинады. Атап кетейік, Нидерландыда 2028 жылға қарай барлық зейнетақы жоспарларын жинақтаушы жүйеге (DC) толық көшіру жоспарланып отыр. Индексте бүкіл әлем бойынша зейнетақы жүйелері белгіленген төлемдердің (DB) жоспарларынан едәуір алшақтап, бекітілген жарналардың (DC) жүйелеріне ауысып жатқандығы атап көрсетілген.

 БЖЗҚ 2013 жылғы 22 тамызда «ГНПФ» ЖЗҚ» АҚ негізінде құрылды. БЖЗҚ құрылтайшысы және акционері – Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің «Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті» ММ арқылы Қазақстан Республикасының Үкіметі. БЖЗҚ зейнетақы активтерін сенімгерлікпен басқаруды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүзеге асырады. Зейнетақы заңнамасына сәйкес БЖЗҚ міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын, ерікті зейнетақы жарналарын тартуды, сондай-ақ «Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінде орналастырылған депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым аударған кепілдік берілген депозит бойынша кепілдік берілген өтемнің талап етілмеген сомасы есебінен қалыптастырылған ерікті зейнетақы жарналарын есепке алып, оның есебін жүргізеді, зейнетақы төлемдерін жүзеге асыруды қамтамасыз етеді. Сондай-ақ Қор нысаналы активтер мен нысаналы талаптарды есепке алуды, нысаналы жинақтау шоттарына нысаналы жинақтарды (НЖ) есепке алу мен есептеуді, НЖ төлемдерін оларды алушының банк шоттарына есептеуді, «Ұлттық қор – балаларға» бағдарламасы шеңберінде Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен НЖ қайтарымдарын есепке алуды жүзеге асырады (толығырақ www.enpf.kz сайтында).

ИНФОРМАЦИОННОЕ СООБЩЕНИЕ

 В международном рейтинге пенсионных систем Казахстан

занял позицию «золотой середины»

 По каким критериям Казахстан превзошел другие страны?

 Институт Mercer совместно с CFA опубликовал ежегодный  пенсионный индекс Mercer CFA Institute Global Pension Index (MCGPI), согласно которому пенсионная система Казахстана заняла 24 позицию. В международный рейтинг 2024 года, представляющий комплексное исследование пенсионных систем, вошли 48 стран мира.

В рамках Глобального пенсионного индекса Института Mercer CFA была осуществлена оценка систем на базе трех суб-индексов: «Адекватность», «Устойчивость» и «Целостность», включающих более 50 индикаторов. Для проведения полной и объективной оценки пенсионных систем по данным индикаторам использовались в том числе сведения из открытых международных источников, включающих данные ОЭСР, Всемирного Банка, Международной организации труда, исследовательского и аналитического подразделения Economist Group и т.д.

Казахстан набрал 64,0 балла и получил оценку «C+», опередив США, Испанию, Японию, Южную Корею, Китай, Саудовскую Аравию и другие страны.

Итоговый балл сложился путем суммирования взвешенных по удельному весу результатов суб-индексных оценок:

• 45,8 баллов по суб-индексу «Адекватность» (40% удельного веса: Казахстан опередил, к примеру, Малайзию, Южную Корею, Индонезию, ЮАР);
• 73,1 балла по суб-индексу «Устойчивость» (35% удельного веса: индекс Казахстана превосходит показатели Швейцарии, Чили, Новой Зеландии, Финляндии, Канады, Норвегии, Франции, Великобритании, США и многих других стран);
• 80,4 баллов по суб-индексу «Целостность» (25% удельного веса: показатель Казахстана выше, чем у Швеции, Дании, Великобритании, США, Китая и других стран).

Как видно из приведенных цифр, суб-индексы устойчивости (8 позиция в общем рейтинге) и целостности (16 позиция) Казахстана оценены достаточно высоко. Наиболее уязвимая позиция у пенсионной системы республики, которую необходимо укреплять — по суб-индексу адекватности (41 позиция из 47).

По итогам исследования Институт Mercer CFA предоставил рекомендации для повышения показателя адекватности пенсионного обеспечения и дальнейшего совершенствования казахстанской пенсионной системы:

• увеличение минимального уровня поддержки наиболее бедных пожилых людей/пенсионеров;
• стимулирование домохозяйств к повышению уровня пенсионных сбережений;
• сокращение досрочного оттока накоплений путем ограничения доступа к пенсионным сбережениям;
• увеличение уровня участия в рабочей силе людей старшего возраста по мере увеличения продолжительности жизни;
• введение требования по отражению прогнозных пенсионных выплат в годовых выписках участников пенсионной системы.

В Глобальном пенсионном индексе отмечается, что необходимо совершенствовать пенсионные системы с учетом продолжающихся тенденций к снижению рождаемости и увеличению продолжительности жизни. Как было отмечено на Всемирном экономическом форуме: «Впервые в истории человечества людей в возрасте 65 лет и старше больше, чем детей в возрасте 5 лет и младше».

Напомним, что в 2023 году пенсионная система Казахстана была впервые включена в ежегодный рейтинг — Глобальный пенсионный индекс Института Mercer CFA, сразу заняв 20 место и набрав 64,9 балла. По итогам исследований 2024 года Казахстан занял позицию «золотой середины», а  первое место в списке сохранила за собой пенсионная система Нидерландов, набрав 84,8 балла. Отметим, что в Нидерландах к 2028 году планируется полный переход всех пенсионных планов на накопительную систему (DC). В Индексе подчеркивается, что пенсионные системы по всему миру все больше отходят от планов с установленными выплатами (DB) и переходят на системы с установленными взносами (DC).

ЕНПФ создан 22 августа 2013 года на базе АО «НПФ «ГНПФ». Учредителем и акционером ЕНПФ является Правительство Республики Казахстан в лице ГУ «Комитет государственного имущества и приватизации» Министерства финансов Республики Казахстан. Доверительное управление пенсионными активами ЕНПФ осуществляет Национальный Банк Республики Казахстан. С 1 января 2016 года функции по выработке предложений по повышению эффективности управления пенсионными активами переданы Совету по управлению Национальным фондом. В соответствии с пенсионным законодательством ЕНПФ осуществляет привлечение обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов, добровольных пенсионных взносов, пенсионные выплаты, индивидуальный учет пенсионных накоплений и выплат, предоставляет вкладчику (получателю) информацию о состоянии его пенсионных накоплений (подробнее на www.enpf.kz)

ANNOUNCEMENT

 In the international ranking of pension systems,

Kazakhstan took the position of the «golden mean»

 By what criteria did Kazakhstan surpass other countries?

 The Mercer Institute, together with the CFA, published the annual Mercer CFA Institute Global Pension Index (MCGPI), according to which the pension system of Kazakhstan took the 24^th position. The international ranking of 2024, which represents a comprehensive study of pension systems, included 48 countries of the world.

The Mercer CFA Institute Global Pension Index assessed systems based on three sub-indices: “Adequacy”, “Sustainability” and “Integrity”, which include more than 50 indicators. To conduct a full and objective assessment of pension systems based on these indicators, information from open international sources was used, including data from the OECD, the World Bank, the International Labor Organization, the research and analytical division of the Economist Group, etc.

Kazakhstan scored 64.0 points and received a rating of “C+”, ahead of the United States, Spain, Japan, South Korea, China, Saudi Arabia and other countries.

The final score was calculated by summing up the sub-index assessment results weighted by specific weight:

• 8 points for the “Adequacy” sub-index (40% specific weight: Kazakhstan is ahead of, for example, Malaysia, South Korea, Indonesia, South Africa);
• 1 points for the “Sustainability” sub-index (35% specific weight: Kazakhstan’s index exceeds the indicators of Switzerland, Chile, New Zealand, Finland, Canada, Norway, France, Great Britain, the USA and many other countries);
• 4 points for the “Integrity” sub-index (25% specific weight: Kazakhstan’s indicator is higher than that of Sweden, Denmark, Great Britain, the USA, China and other countries).

As can be seen from the figures provided, the sub-indices of sustainability (8th position in the overall rating) and integrity (16th position) of Kazakhstan are rated quite highly. The most vulnerable position is that of the republic’s pension system, which needs to be strengthened — according to the adequacy sub-index (41 position out of 47).

Based on the results of the study, the Mercer CFA Institute provided recommendations for increasing the pension adequacy indicator and further improving the Kazakhstan pension system:

• increasing the minimum level of support for the poorest elderly/pensioners;
• encouraging households to increase their level of pension savings;
• reducing early withdrawals of savings by restricting access to pension savings;
• increasing the level of labor force participation of older people as life expectancy increases;
• introducing a requirement to reflect projected pension payments in the annual statements of pension system participants.

The Global Pension Index notes that it is necessary to improve pension systems given the ongoing trends towards declining birth rates and increasing life expectancy. As noted at the World Economic Forum: «For the first time in human history, there are more people aged 65 and over than children aged 5 and under.»

Let us recall that in 2023, the pension system of Kazakhstan was included for the first time in the annual ranking — the Global Pension Index of the Mercer CFA Institute, immediately taking 20th place and scoring 64.9 points. According to the results of the 2024 research, Kazakhstan took the position of the «golden mean», and the first place in the list was retained by the pension system of the Netherlands, scoring 84.8 points. It should be noted that in the Netherlands, by 2028, a complete transition of all pension plans to the funded system (DC) is planned. The Index highlights that pension systems around the world are increasingly moving away from defined benefit (DB) plans and towards defined contribution (DC) systems.

UAPF was founded on August 22, 2013 on the basis of GNPF APF JSC. The founder and shareholder of the UAPF is the Government of the Republic of Kazakhstan represented by the State Institution Committee of State Property and Privatization of the Ministry of Finance of the Republic of Kazakhstan. Trust management of UAPF pension assets is carried out by the National Bank of the Republic of Kazakhstan. In accordance with the pension legislation, the UAPF attracts compulsory pension contributions, employer’s compulsory pension contributions, compulsory occupational pension contributions, voluntary pension contributions, as well as carries out enrollment and accounting of voluntary pension contributions formed at the expense of the unclaimed amount of guaranteed compensation for the guaranteed deposit, transferred by the organization carrying out mandatory guarantee of deposits, in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan «On mandatory guarantee of deposits placed in second-tier banks of the Republic of Kazakhstan», ensures the implementation of pension benefits. The Fund also carries out accounting of target assets and target requirements, accounting and crediting of target savings (TS) to target savings accounts, payments of TS to their recipients in bank accounts, accounting for returns of TS in the manner determined by the Government of the Republic of Kazakhstan within the framework of the National Fund for Children program (More details at www.enpf.kz).