«БЖЗҚ туралы өзекті сауалдар»

1. Зейнетақы жинақтарын сенімгерлік басқаруға қалай беруіме болады?

Әдепкіде зейнетақы активтерін сенімгерлікпен басқарушы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі болып табылады. 2021 жылдың қаңтарынан бастап БЖЗҚ салымшыларында зейнетақы активтерін басқару стратегиясын таңдау мүмкіндігі пайда болды.

Бастапқыда инвестициялық портфельді басқарушы (ИПБ) ең төменгі жеткіліктілік шегінен асатын немесе сақтандыру компаниясымен зейнетақы аннуитеті шартын жасасқаннан кейін зейнетақы шотында қалған жинақтарды ғана бере алатын. 2023 жылғы 1 шілдеден бастап инвестициялық мүмкіндіктер кеңейді: енді БЖЗҚ салымшылары өз жинақтарының 50% мөлшерін міндетті және міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен, сондай-ақ, ерікті зейнетақы жарналарының 100% мөлшеріне дейін жеке компанияларға сенімгерлік басқаруға бере алады. Инвестициялық портфельді басқарушылардың тізімін  enpf.kz сайтынан табуға болады. Мұнда сондай-ақ, ИПБ инвестициялық стратегиялары, ай сайынғы шолулар және инвестициялық қызметтерінің нәтижелері орналастырылған. Сенімгерлік басқаруға беру туралы шешім қабылдамас бұрын сіздерге  осы ақпаратпен мұқият танысуға кеңес береміз.

Ақшаны ИПБ сенімгерлік басқаруына аудару үшін (сондай-ақ, ҚРҰБ-ның басқаруына немесе жеке басқарушы компаниялар арасында қайтару үшін) зейнетақы жинақтарын белгілі бір нысанда аудару туралы өтініш беру қажет. Мұны электрондық цифрлық қолтаңбаны пайдалана отырып enpf.kz сайтындағы жеке кабинетте немесе БЖЗҚ-ның кез келген бөлімшесінде (өзіңізбен бірге жеке басты куәландыратын құжат немесе цифрлық құжаттар қызметінен электрондық құжат болуы қажет)  жасауға болады.

Бұл ретте БЖЗҚ зейнетақы жинақтарының, оның ішінде инвестициялық кірістің есебін жүргізуді жалғастырады. Салымшылар  жеке кабинетінде зейнетақы шотынан алынған үзінді көшірмеде ИПБ өздері үшін қанша ақша тапқаны туралы ақпаратты көре алады.

Инвестициялық қызметтің нәтижелерін орта және ұзақ мерзімді перспективада бағалау ұсынылады. Сондықтан жинақтарды бір ИПБ-ден екіншісіне немесе қайтадан ҚРҰБ-ның басқаруына жылына бір реттен жиі емес талаппен аударуға болады.

2. ИПБ-ден қаражатты ҚР Ұлттық Банкінің басқаруына қалай қайтаруға болады?

Зейнетақы активтерін ИПБ сенімгерлік басқаруына бастапқы бергеннен кейін салымшы жылына бір реттен жиі емес мерзімде өзінің зейнетақы жинақтарын бір ИПБ-ден екіншісіне сенімгерлік басқаруға беру үшін БЖЗҚ-ға өтініш беруге құқылы. Егер сіз жинақтарды ҚРҰБ басқаруына қайтару туралы шешім қабылдасаңыз, онда мұны зейнетақы жинақтарын ҚРҰБ-дан ИПБ-ге бергеннен кейін бір жылдан кейін жүзеге асыруға болады.

Зейнетақы активтерін ИПБ-ге сенімгерлік басқаруға, бір ИПБ-ден екінші ИПБ-ге беру, сондай-ақ, зейнетақы жинақтарын ИПБ-ді сенімгерлік басқарудан Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне сенімгерлік басқаруға қайтару мақсатында салымшы БЖЗҚ-ға электрондық цифрлық қолтаңбамен не қол қойылған жеке өтініш жолымен БЖЗҚ интернет-ресурсы арқылы өтініш береді.

Салымшы зейнет жасына жеткенге дейін 10 жұмыс күні бұрын салымшының МЗЖ және (немесе) МКЗЖ есебінен барлық зейнетақы жинақтары Ұлттық Банктің инвестициялық басқаруына автоматты түрде қайтарылатынын атап өтеміз.

 

 

3. Азаматтардың қай санаты зейнетақы жарналарын төлеуден босатылуға құқылы?

 

Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексіне сәйкес Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына (БЖЗҚ) міндетті  зейнетақы жарналарын (МЗЖ) төлеуден, егер мүгедектік мерзімсіз болып белгіленсе, бірінші және екінші топтағы мүгедектігі бар адамдар босатылады. Сонымен қатар, жұмыс берушіге жоғарыда аталған адамдардың өтініші негізінде БЖЗҚ-ға МЗЖ ұстап қалуға және аударуға рұқсат етіледі. Осылайша, мерзімсіз белгіленген бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігі бар қазақстандықтар жұмыс орны бойынша БЖЗҚ-да МЗЖ ұстап қалуға келісім беру туралы өтініш беруге құқылы.

Бірінші және екінші топтағы мүгедектігі бар адамдар, егер мүгедектік мерзімсіз болып белгіленсе, БЖЗҚ-дан белгіленген кесте бойынша ай сайынғы зейнетақы төлемдері түрінде зейнетақы төлемдерін алуға құқылы. БЖЗҚ «Дербес деректер және оларды қорғау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес ұсынылатын салымшының (алушының) келісімімен Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің «Мүгедектігі бар адамдардың орталықтандырылған деректер банкі» ақпараттық жүйесінен мүгедектікті белгілеу туралы мәліметтерді дербес сұратады.

Зейнетақы жинақтарын төлеуге өтінішті БЖЗҚ кеңсесіне жеке өзі немесе сенім білдірілген тұлға арқылы, enpf.kz интернет-ресурс арқылы беруге, сондай-ақ, пошта байланысының қызметтерін де пайдалануға болады. Бұдан басқа, БЖЗҚ-да ең алдымен ерекше қажеттіліктері бар адамдарға зейнетақы қызметтерін көрсететін мобильді топтар жұмыс істейді. Сіз enpf.kz сайтының «Электрондық сервистер» бөлімінде барып  қызмет көрсетуге де өтініш бере аласыз.

 

4. Биыл азаматтар ала алатын тұрғын үйге біржолғы зейнетақы төлемінің ең төменгі және ең жоғары мөлшерін атаңыз?

Біржолғы зейнетақы төлемінің мөлшері зейнетақы жинақтарының сомасына байланысты және жеке есептеледі.

ҚР Әлеуметтік кодексінің 224-бабына (4-тармақ) сәйкес міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтарын пайдалану мүмкіндігін мыналар пайдалана алады: жинақтары ең төменгі жеткіліктілік шегінен асатын салымшылар (олар жасына сәйкес ең төменгі жеткіліктілік шегінен асатын жинақтарды пайдалана алады), зейнетақы мөлшері жоғалған табыстың кемінде 40% мөлшерін құрайтын зейнеткерлер (өз жинақтарының 50%-на дейін пайдалана алады), еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алушылар, сондай-ақ, , зейнетақы аннуитеті шартын жасасқан салымшылар (өз жинақтарының 100%- на дейін пайдалана алады).

 

  5.Зиянды жағдайларда жұмыс істейтіндерге арнайы әлеуметтік төлем тағайындау талаптары туралы мағлұмат беріңізші?

Қазақстан азаматтарына, ел аумағында тұрақты тұратын, еңбек жағдайлары зиянды өндірісте жұмыс істейтін және арнайы әлеуметтік төлем алғысы келетін шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға ол төмендегі жағдайда тағайындалады:

-55 жасқа толғанда;

— қызметкер үшін 84 ай (7 жыл)  міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын төлеуді растау;

— зиянды еңбек жағдайлары бар жұмыстарда еңбек қызметін тоқтату немесе зиянды өндірістік факторлардың әсерін болдырмайтын басқа жұмысқа ауыстыру.

 

Арнайы әлеуметтік төлем алу үшін қызметкер келесі қызмет нұсқаларының бірін таңдауы керек:

— жұмыс берушімен келісім бойынша зиянды еңбек жағдайларына байланысты емес сол кәсіпорындағы басқа жұмысқа ауысуды ресімдеу;

— зиянды еңбек жағдайларына байланысты емес кәсіпорыннан тыс басқа жұмысқа өз бетінше орналасу;

— еңбек қызметін жалғастырмау.

 

    «Актуальные вопросы о ЕНПФ»

 

 

1. Как я могу передать свои пенсионные накопления в доверительное управление?

 

По умолчанию доверительным управляющим пенсионными активами является Национальный Банк Республики Казахстан. С января 2021 года у вкладчиков ЕНПФ появилась возможность выбрать стратегию управления пенсионными активами.

Изначально     управляющим инвестиционным портфелем (УИП) можно было передать только накопления, превышающие порог минимальной достаточности или оставшиеся на пенсионном счете после заключения договора пенсионного аннуитета со страховой компанией. С 1 июля 2023 года инвестиционные возможности расширились: теперь вкладчики ЕНПФ смогут передать 50% своих сбережений за счет обязательных и обязательных профессиональных пенсионных взносов, а также 100% добровольных взносов в доверительное управление частным компаниям. Список управляющих инвестиционным портфелем можно найти на сайте enpf.kz. Там же размещены инвестиционные стратегии УИП, ежемесячные обзоры и результаты инвестиционной деятельности. Прежде чем принять решение о переводе в доверительное управление, рекомендуем внимательно ознакомиться с этой информацией.

Чтобы перевести деньги в доверительное управление УИП (а также обратно под управление НБРК или между частными управляющими компаниями), нужно подать заявление о переводе пенсионных накоплений по определенной форме. Сделать это можно в личном кабинете на сайте enpf.kz, используя электронную цифровую подпись, либо в любом отделении ЕНПФ (с собой нужно иметь документ, удостоверяющий личность или электронный документ из сервиса цифровых документов).

При этом ЕНПФ продолжит вести учет пенсионных накоплений, в том числе и инвестиционного дохода. Вкладчики могут видеть в своем личном кабинете в выписке с пенсионного счета информацию о том, сколько заработал для них УИП.

Результаты инвестиционной деятельности рекомендуется оценивать в средне- и долгосрочной перспективе. Поэтому переводить накопления из одного УИП в другой или обратно под управление НБРК можно не чаще, чем один раз в год.

2. Как вернуть средства из УИП под управление Национального Банка РК?

 

После первоначальной передачи пенсионных активов в доверительное управление УИП вкладчик имеет право не чаще одного раза в год предоставлять заявление в ЕНПФ на передачу своих пенсионных накоплений в доверительное управление от одного УИП к другому. Если вы примете решение вернуть накопления под управление НБРК, то это можно сделать также через год после передачи пенсионных накоплений из НБРК в УИП.

В целях передачи пенсионных активов в доверительное управление УИП, от одного УИП к другому УИП, а также возврата пенсионных накоплений из доверительного управления УИП в доверительное управление Национальному Банку Республики Казахстан вкладчик представляет в ЕНПФ заявление посредством интернет-ресурса ЕНПФ, подписанное электронной цифровой подписью либо путем личного обращения.

Отмечаем, что за 10 рабочих дней до достижения вкладчиком пенсионного возраста все пенсионные накопления за счет ОПВ и (или) ОППВ вкладчика автоматически возвращаются под инвестиционное управление Национального Банка.

 

3. Какая категория граждан имеет право на освобождение от уплаты пенсионных взносов?

 

Согласно Социальному Кодексу Республики Казахстан от уплаты обязательных

пенсионных взносов (ОПВ) в Единый накопительный пенсионный фонд (ЕНПФ) освобождаются лица, имеющие инвалидность первой и второй групп, если инвалидность установлена бессрочно. Вместе с тем, работодателю позволяется удержание и перечисление ОПВ в ЕНПФ на основании заявления вышеуказанных лиц. Таким образом, казахстанцы, имеющие инвалидность первой или второй групп, установленной бессрочно, имеют право подать заявление по месту работы о согласии на удержание ОПВ в ЕНПФ. 

Лица, имеющие инвалидность первой и второй групп, если инвалидность установлена бессрочно, вправе получать пенсионные выплаты из ЕНПФ по установленному графику в виде ежемесячных пенсионных выплат. ЕНПФ с согласия вкладчика (получателя), предоставляемого в соответствии Законом Республики Казахстан «О персональных данных и их защите», самостоятельно запрашивает сведения об установлении инвалидности из информационной системы Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан «Централизованный банк данных лиц, имеющих инвалидность».

Подать заявление на выплату пенсионных накоплений можно при личном обращении в офис ЕНПФ или через поверенное лицо, посредством интернет-ресурса enpf.kz, а также воспользовавшисьуслугами почтовой связи. Кроме того, в ЕНПФ работают мобильные группы, которые оказывают пенсионные услуги прежде всего людям с особыми потребностями. Подать заявку на выездное обслуживание можно на сайте enpf.kz в разделе «Электронные сервисы»

4. Назовите, пожалуйста, минимальный и максимальный размер единовременной пенсионной выплаты на жилье, который могут изъять граждане в этом году?

 

Размер единовременной пенсионной выплаты зависит от суммы пенсионных накоплений и рассчитывается индивидуально. Согласно cт. 224 (п. 4) Социального Кодекса РК возможностью использования пенсионных накоплений, сформированных за счет обязательных пенсионных взносов , могут воспользоваться вкладчики, чьи накопления превышают порог минимальной достаточности (они могут использовать накопления, превышающие размер порога минимальной достаточности в соответствии с возрастом), пенсионеры, размер пенсии которых составляет не менее 40% от утраченного дохода (могут использовать до 50% своих накоплений), получатели пенсионных выплат за выслугу лет, а также вкладчики, заключившие договор пенсионного аннуитета (могут использовать до 100% своих накоплений).

 

5. Расскажите, пожалуйста, о требованиях для назначения специальной социальной выплаты работающим во вредных условиях?

Гражданам Казахстана, иностранцам и лицам без гражданства, постоянно проживающим на территории страны, занятым на производстве с вредными условиями труда и желающим получать специальную социальную выплату, она назначается при:

— достижении 55-летнего возраста;

— подтверждении уплаты за работника обязательных профессиональных пенсионных взносов за 84 месяца (7 лет);

— прекращении трудовой деятельности на работах с вредными условиями труда или перевода на другую работу, исключающую воздействие вредных производственных факторов.

Для получения специальной социальной выплаты работник должен выбрать один из следующих вариантов деятельности:

— по согласованию с работодателем оформить перевод на другую работу в том же предприятии, несвязанную с вредными условиями труда;

— самостоятельно устроиться на другую работу вне предприятия, несвязанную с вредными условиями труда;

— не продолжать трудовую деятельность.

 

 

      Current questions about UAPF

 

 

1. How can I transfer my pension savings to a trust?

 

By default, the trustee of pension assets is the National Bank of the Republic of Kazakhstan. Since January 2021, UAPF contributors have the opportunity to choose a strategy for managing pension assets.

Initially, investment portfolio managers (IPMs) could only transfer savings exceeding the minimum sufficiency threshold or remaining in a pension account after concluding a pension annuity agreement with an insurance company. From July 1, 2023, investment opportunities have expanded: now UAPF contributors will be able to transfer 50% of their savings through compulsory pension contributions and compulsory occupational pension contributions, as well as 100% of voluntary contributions to trust management of private companies. A list of investment portfolio managers can be found on the website enpf.kz. Investment strategies of the IPMs, monthly reviews and results of investment activities are also posted there. Before deciding to transfer to trust management, we recommend that you carefully read this information.

To transfer money to the trust management of the IPM (as well as back to the management of the NBRK or between private management companies), you need to submit an application for the transfer of pension savings in a certain form. This can be done in your personal account on the website enpf.kz, using an electronic digital signature, or in any UAPF branch (you need to have an identity document or an electronic document from the digital document service with you).

At the same time, the UAPF will continue to keep track of pension savings, including investment income. Contributors can see in their personal account in the pension account statement information about how much the IPM has earned for them. It is recommended to evaluate the results of investment activities in the medium and long term. Therefore, it is possible to transfer savings from one IPM to another or back under the management of the NBRK no more than once a year.

2. How to return funds from IPM to the management of the National Bank of the Republic of Kazakhstan?

 

After the initial transfer of pension assets to trust management by IPM, the contributor has the right, no more than once a year, to submit an application to the UAPF for the transfer of his pension savings to trust management from one IPM to another. If you decide to return the savings to the management of the NBRK, this can also be done one year after the transfer of pension savings from the NBRK to IPM.

In order to transfer pension assets to the trust management of the IPM, from one IPM to another IPM, as well as to return pension savings from the trust management of the IPM to the trust management of the National Bank of the Republic of Kazakhstan, the contributor submits an application to the UAPF via the UAPF Internet resource, signed with an electronic digital signature or by personal appeal.

We note that 10 working days before the contributor reaches retirement age, all pension savings at the expense of the contributor’s CPC and (or) COPC are automatically returned to the investment management of the National Bank.

 

3. Which category of citizens has the right to be exempt from paying pension contributions?

 

According to the Social Code of the Republic of Kazakhstan, from paying compulsory pension contributions (CPC) to the Unified Accumulative Pension Fund (UAPF) are exempt for persons with disabilities of the first and second groups, if the disability is established for an indefinite period. At the same time, the employer is allowed to withhold and transfer CPC to the UAPF based on the application of the above persons. Thus, Kazakhstanis who have a disability of the first or second groups, established indefinitely, have the right to submit an application at their place of work for consent to withhold CPC in the UAPF.

Persons with disabilities of the first and second groups, if the disability is established indefinitely, have the right to receive pension benefit payments from the UAPF according to the established schedule in the form of monthly pension benefits. The UAPF, with the consent of the contributor (beneficiary), provided in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan On Personal Data and Their Protection, independently requests information on the establishment of disability from the information system of the Ministry of Labor and Social Protection of the Population of the Republic of Kazakhstan Centralized Data Bank of Persons with Disabilities.

You can submit an application for payment of pension savings in person to the UAPF office or through an authorized person, through the Internet resource enpf.kz, as well as using postal services. In addition, the UAPF has mobile groups that provide pension services primarily to people with special needs. You can apply for field service on the website enpf.kz in the “Electronic Services” section

 

4. Please name the minimum and maximum size of a lump sum pension benefit payment for housing that citizens can withdraw this year?

 

The size of the lump sum pension benefit depends on the amount of pension savings and is calculated individually. According to Art. 224 (clause 4) of the Social Code of the Republic of Kazakhstan, the opportunity to use pension savings formed through compulsory pension contributions can be used by contributors whose savings exceed the minimum adequacy threshold (they can use savings exceeding the minimum adequacy threshold in accordance with age), pensioners, whose pension amount is at least 40% of lost income (can use up to 50% of their savings), recipients of pension benefits for long service, as well as contributors who have entered into a pension annuity agreement (can use up to 100% of their savings).

 

5. Please tell us about the requirements for assigning a special social benefit to those working in hazardous conditions?

Citizens of Kazakhstan, foreigners and stateless persons permanently residing in the country, employed in production with hazardous working conditions and wishing to receive a special social benefit are assigned when:

— reaching 55 years of age;

— confirmation of payment of compulsory occupational pension contributions for the employee for 84 months (7 years);

— termination of work in jobs with hazardous working conditions or transfer to another job that excludes exposure to hazardous production factors.

To receive a special social benefit, an employee must choose one of the following activity options:

— in agreement with the employer, arrange a transfer to another job in the same enterprise, unrelated to hazardous working conditions;

— independently get another job outside the enterprise, unrelated to hazardous working conditions;

— do not continue working.