Тіл — тұғырым

Елділіктің негізгі белгісі — тілінде

Себебі, ана тілі — ана сүтімен дарыған ұлы қасиет. Тілді сыйламау – ананың ақ сүтін қадірлемеу. Өз тілін білмей тұрып, өзгенің тілінде сөйлеу – ең әуелі өзін ұмыту. Өзінің шыққан тегінен, тамырынан ажырау дегім келеді. Тамырдан ажыраған соң нәр де жоқ. Нәр тамыр арқылы беріледі. Тамырдан бойға тарайды. Нәр жоқ деген сөз – қуыс кеуде, тірі өлік дегенді білдіреді. Нәрлі адам – қуатты адам. Қуатты адамдардан қуатты мемлекет құралады. Нәрсіз, қуатсыз мемлекет – ол да қуыс кеуде адам секілді.

Осы орайда, интернет желісінде елге танылып жүрген өзіміздің қазақ әншілері есіме түседі. Өлең жолдарының арасына орысша сөздерді қосып айтпаса, ән хит болмайтын сияқты көре ме, жоқ шынымен, тыңдаушыларымыз солай аралас сөздер болмаса, тыңдағысы келмей ме екен? Қазақша, орысша, ағылшынша сөздерді араластырып айтса, сол ән ертеңіне хит болып шыға келеді. Мәселен, Рақымжан Жақайымның айтып жүрген мына бір әнін алып қарайық.

Жүрегім менің молодой,

Достарым менің золотой.

Бауырларым бар дорогой,

Пах, шіркін, ғажап қой!-деген қайырмасындағы сөздерді тыңдаңыз.

Ал енді тағы да мына бір әнде:

Девочка из Караганда,

Жымиясың мен қарағанда.

Сен дегенде жүрек соғады,

Ойнағандай барабанда,-деген сөздеріне не дейміз?

Сондай-ақ, «Шаштары үрбиіп» деген ән қазақша айтылып келеді де, қайырмасына келгенде:

За тебя моя мадам,

Камрюху свою продам.

Я тебе калым отдам,

За тебя моя мадам,-деп тек орысша айтылады.

Осылайша айтылатын хит әндер көп-ақ. Хит әндер біздің елге батыстан сіңді. Бір ән тыңдайын десеңіз, сөзі түсініксіз, мән-мағынасы жоқ. Өзге тілді араластырмаса, ән хит болмай қалатындай. Дәстүрлі әндеріміз бен Шәмші, Әсет аталарымыздың орнын осы бір хит әндер басып алған сыңайлы. Тойда амалсыз осы әндерді тыңдауға және билеуге тура келеді.

«Жастардың еститін әнін тыңдап, олардың болашағын көруге болады» деген тәмсілді еске алайық. Мұндай хит әндерді жастар түгілі үлкендер де тыңдап, мәз боламыз. Жеңіл, ессіз әндерге бойымыз үйреніп алғаны соншалық, ортаға бір өнерлі жан шығып, домбырамен дәстүрлі ән айтса, ішіміз пысып, жарылып кете жаздап отырамыз. О тоба!

Тіліміздің шұбарланғанын, қадір-қасиетінің кеткенін осындай ессіз әндерден көруге болады. Қазақта «Есті ән айт, таппасаң, ескі ән айт» деген сөз бар. Абай атамыздың: «Құлақтан кіріп, бойды алар жақсы ән мен тәтті күй» деген сөзін ұмытпайық.

Айнаш ҚАСЕНОВА