Әлеуметтік мәні бар ауруларымен ауратын науқастарға қандай медициналық көмек көрсетіледі?

Әлеуметтік мәні бар аурулар дегеніміз не?

Бұл аурулар қоғамда кең таралуына байланысты халықтың ең көп өлімі мен мүгедектігін тудыратын аурулардың қатарына жатады. Сондықтан денсаулық сақтау жүйесінде оларды диагностикалау мен емдеуге үлкен мән беріледі.
Қазақстанда әлеуметтік мәні бар аурулардың бекітілген тізбесіне төмендегілер кірді:
— Туберкулез
— Адамның иммун тапшылығы вирусынан (АИТВ) туындаған ауру) ​
— Созылмалы вирустық гепатиттер және бауыр циррозы
— Қатерлі ісіктер
— Қант диабеті
— Психикалық, мінез-құлық бұзылулары (аурулар)
— Балалардың церебралды сал ауруы
— Жедел миокард инфарктісі (алғашқы 6 ай)
— Ревматизм
— Дәнекер тіннің жүйелі зақымдануы
— Жүйке жүйесінің дегенеративті аурулары
— Орталық жүйке жүйесінің демиелинизациялаушы аурулары
— Орфандық аурулар.

Әлеуметтік мәні бар аурумен ауыратын азаматтар үшін медициналық көмек нені қамтиды?

Әлеуметтік мәні бар аурулардан зардап шегетін азаматтарға көрсетілетін медициналық көмек диагностиканың, емдеудің, динамикалық байқаудың медициналық қызметтерін қамтиды.
Әлеуметтік мәні бар аурулармен ауратын науқастарға (яғни, оларға диагноз қойылған болса және олар өз емханасында әлеуметтік мәні бар ауру бойынша диспансерлік есепте тұрса) негізгі ауруы бойынша медициналық қызметтер ТМККК шеңберінде көрсетілетінін түсіну маңызды. Осылайша, жүргізілетін терапияны түзету немесе созылмалы аурудың өршуі кезінде медициналық қызметтер ТМККК шеңберінде ұсынылады, демек, МӘМС жүйесінде сақтандыру мәртебесіне қарамастан қолжетімді болады.
Алайда, диспансерлік есепке қою үшін диагностикалық процедуралар мен мамандардың консультациялары талап етіледі, ондай қызметтер МӘМС пакетіне енгізілген. Осыған орай әлеуметтік мәні бар ауруды анықтау үшін бастапқы диагностика, сондай-ақ басқа ауруларды, оның ішінде әлеуметтік мәні бар ауру расталған кезінде ілеспе ауруларды диагностикалау МӘМС жүйесінде жүргізіледі, яғни ол қызметтерді алу үшін сақтандыру мәртебесі қажет.

​Әлеуметтік мәні бар аурулар қандай медициналық көмекке үміткер бола алады?
Әлеуметтік мәні бар аурулардан зардап шегетін азаматтарға медициналық көмек мынадай нысандарда көрсетіледі:
1) амбулаториялық жағдайларда;
2) стационарлық жағдайларда;
3) стационарды алмастыратын жағдайларда.

Пациентке әлеуметтік мәні бар аурулар қалай қойылады?
Егер учаскелік дәрігер (ЖПД, терапевт немесе педиатр) пациентте әлеуметтік мәні бар аурулардың белгілерін байқаса, онда ол оны тиісті бейінді маманға (тар бейінді дәрігерге, психологқа) консультацияға жібереді. Бұл ретте тар бейінді мамандардың консультациялары МӘМС пакетіне жатады, сондықтан бұл қызметті алу үшін науқастың сақтандырылған мәртебесі қажет (диагностикасы ТМККК-де жүргізілетін және сақтандырылмаған науқастарға қолжетімді болатын туберкулезге және АИТВ инфекциясына күдіктенуді қоспағанда). Көрсетілімдер болған кезде дәрігер науқасты диагностикаға жібереді, олар басқа бейінді мамандардың консультациялары, инструментальдық және зертханалық зерттеулер болуы мүмкін. Диагнозды растағаннан кейін учаскелік дәрігер пациентті диспансерлік есепке қояды және ол қажетті медициналық көмекті ала алады.
Емхана деңгейінде әлеуметтік мәні бар аурулармен ауыратын азаматтар диагностика және амбулаториялық емдеу қызметтерін ала алады. Оларға үздіксіз диспансерлік бақылау жүргізіледі. Көрсетілімдер болған кезде маман пациентті тәулік бойы немесе күндізгі бақылау жүргізетін медициналық ұйымға жібере алады.

​Әлеуметтік мәні бар аурумен ауыратын науқастарға тегін дәрі-дәрмектер беріле ме?
Белгілі бір әлеуметтік мәні бар аурумен ауратыр пациенттер ТМККК шеңберінде және МӘМС жүйесінде амбулаториялық деңгейде дәрілік заттармен және медициналық бұйымдармен қамтамасыз етіледі, оның ішінде:
— туберкулез;
— АИТВ инфекциясы;
— бауыр циррозының сатысын қоса алғанда созылмалы С вирустық гепатиті;
— В вирустық гепатиті;
— қант диабеті;
— онкологиялық аурулар;
— жүректің ишемиялық ауруы;
— жүрек қақпақшасын протездеу;
— психикалық аурулар;
— церебралды сал ауруы;
— реактивті артрит;
— аутоиммунды аурулар мен иммун тапшылығы жағдайында;
— түйіндік полиартрит;
— Альцгеймер ауруы;
— Бехчет ауруы;
— Крон ауруы;
— мукополисахаридоз және басқа да орфандық аурулар бар жағдайларда.

Науқастар аурудың дәрежесі мен сатысына байланысты дәрі-дәрмектермен қамтамасыз етіледі. Тиісті препараттар туралы Денсаулық сақтау министрінің 2017 жылғы 29 тамыздағы №666 бұйрығымен бекітілген

Әлеуметтік мәні бар аурумен ауыратын науқастарға оңалтудан өтуге бола ма?
Әлеуметтік мәні бар аурулармен ауратын науқастар оңалтуға жататын аурулардың тізбесі бойынша жалпы негізде медициналық оңалтудан өте алады.
Оңалту немесе қалпына келтіру емі қызметтерін алу үшін науқас учаскелік дәрігерге жүгіну қажет. Ол оңалтудың қажеттілігі мен тиімділігін анықтау үшін реабилитолог немесе мультидисциплинарлық топ мамандарының консультациясына жібереді.
Медициналық оңалту МӘМС пакетіне кіреді, сондықтан оны өту үшін сақтандырылған мәртебесі болу керек.

Қолжетімділікті қамтамасыз ету
Өңірде медициналық көмекті ұйымдастыруға және медициналық қызметтердің қолжетімділігін қамтамасыз ету жергілікті атқарушы органдар, яғни әкімдіктер жауапты болады. Бұл үшін олардың құрылымында Денсаулық сақтау басқармалары көзделген. Олар халықтың өңірдегі медициналық көмекті алуын, оны медициналық ұйымдардың толық және сапалы ұсынуын тікелей бақылайды. Сондай-ақ, денсаулық сақтау басқармалары өңір тұрғындарын әлеуметтік мәні бар аурулардың және аса қауіпті инфекциялардың таралуы туралы хабардар етуге міндетті.
Әлеуметтік мәні бар аурулар кезінде медициналық-әлеуметтік көмек кешенді жан басына шаққандағы нормативке кіреді және пациенттерге емханада тіркелуі бойынша ұсынылады.

Егер сізге әлеуметтік маңызы бар ауру кезінде медициналық көмек көрсетуден бас тартылса, өз құқықтарын қорғау үшін емхана жанындағы пациенттерді қолдау қызметіне жүгінуіңіз қажет. Егер ол жерде түсіністікке қол жеткізу мүмкін болмаса, онда әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына байланыс арналары арқылы жүгінуге болады: Qoldau 24/7 мобильді қосымшасы, 1406 бірыңғай байланыс орталығы, Telegram-дағы SaqtandyrýBot, fms.kz ресми сайты.

«Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры»
​КЕАҚ Алматы облысы бойынша филиалы

Какая медпомощь оказывается пациентам с социально значимыми заболеваниями?
В Фонд социального медицинского страхования часто поступают вопросы от граждан с социально значимыми заболеваниями. В этой связи Фонд подготовил подробные разъяснения о порядке оказания медицинской помощи этим пациентам.
Что такое социально значимые заболевания?
Это заболевания, которые в силу своей распространенности в обществе вызывают наибольшую смертность и инвалидизацию населения. Поэтому в системе здравоохранения важное значение уделяется их диагностике и лечению.
В Казахстане в утвержденный перечень социально значимых заболеваний (СЗЗ) вошли следующие:
— Туберкулез
— Болезнь, вызванная вирусом иммунодефицита человека (ВИЧ)
— Хронические вирусные гепатиты и цирроз печени
— Злокачественные новообразования
— Сахарный диабет
— Психические, поведенческие расстройства (заболевания)
— Детский церебральный паралич
— Острый инфаркт миокарда (первые 6 месяцев)
— Ревматизм
— Системные поражения соединительной ткани
— Дегенеративные болезни нервной системы
— Демиелинизирующие болезни центральной нервной системы
— Орфанные заболевания.

Что включает медицинская помощь для граждан с СЗЗ?
Медицинская помощь, предоставляемая гражданам, страдающим социально значимыми заболеваниями, включает медицинские услуги диагностики, лечения, динамического наблюдения.
Важно понимать, что медицинские услуги оказываются пациентам с СЗЗ по основному заболеванию в рамках ГОБМП, то есть, если им установлен диагноз и они состоят на диспансерном учете по социально значимому заболеванию в своей поликлинике. Таким образом, для корректировки проводимой терапии или при обострении хронического заболевания, медуслуги предоставляются в ГОБМП и доступны людям, не имеющим статуса страхования в системе ОСМС.
Однако для постановки на диспансерный учет требуются диагностические процедуры и консультации специалистов, которые включены в пакет ОСМС. Исходя из этого, первичная диагностика для установления социально значимого заболевания, диагностика других заболеваний, в том числе сопутствующих при уже подтвержденном социально значимом заболевании, проводится в системе ОСМС, то есть для ее прохождения необходимо быть застрахованным.

Какая медпомощь предусмотрена для пациентов с СЗЗ?
Медицинская помощь гражданам, страдающим социально значимыми заболеваниями, предоставляется в следующих формах:
1) в амбулаторных условиях;
2) в стационарных условиях;
3) в стационарозамещающих условиях.

Как пациенту устанавливается СЗЗ?
Если участковый врач (ВОП, терапевт или педиатр) наблюдает у пациента признаки одного из социально значимых заболеваний, то он направляет его к соответствующему профильному специалисту (врачу узкого профиля, психологу) на консультацию. При этом консультации узких специалистов относятся к пакету ОСМС, поэтому для получения этой услуги необходим статус застрахованного, исключение составляют подозрения на туберкулез и ВИЧ-инфекции, диагностика которых проводится в ГОБМП и доступна незастрахованным пациентам. Врач, при наличии показаний, направляет на диагностику – это могут быть консультации других профильных специалистов, инструментальные и лабораторные исследования. После подтверждения диагноза участковый врач ставит на диспансерный учет пациента, и он получает необходимую медицинскую помощь.
На уровне поликлиники граждане, страдающие социально значимыми заболеваниями, могут получить услуги диагностики и амбулаторное лечение, им проводится непрерывное диспансерное наблюдение.
При наличии показаний специалист может направить пациента в медицинскую организацию с круглосуточным или дневным наблюдением.

Положены ли пациентам с СЗЗ бесплатные лекарства?
Пациенты с определенными социально значимыми заболеваниями обеспечиваются лекарственными средства и медицинскими изделиями в рамках ГОБМП и в системе ОСМС на амбулаторном уровне, в том числе при:
— туберкулезе;
— ВИЧ-инфекции;
— хроническом вирусном гепатите С, включая стадию цирроза печени;
— вирусном гепатите В;
— сахарном диабете;
— онкологических заболеваниях;
— ишемической болезни сердца;
— протезировании клапана сердца;
— психических заболеваниях;
— церебральном параличе;
— реактивном артрите;
— аутоиммунных заболеваниях и иммунодефицитных состояниях;
— узелковом полиартрите;
— болезни Альцгеймера;
— болезни Бехчета;
— болезни Крона;
— мукополисахаридозе и некоторых других орфанных заболеваниях.
Пациенты обеспечиваются лекарствами в зависимости от степени и стадии заболевания. Подробнее узнать о полагающихся бесплатных препаратах можно в Перечне лекарственных средств и медицинских изделий, утвержденном приказом Министра здравоохранения №666 от 29 августа 2017 года.

Можно ли пройти реабилитацию пациентам с СЗЗ?
Пациенты, страдающие социально значимыми заболеваниями, могут пройти медицинскую реабилитацию на общих основаниях по перечню заболеваний, подлежащих реабилитации.
Для получения услуг реабилитации или восстановительного лечения необходимо обратиться к участковому врачу, который направит на консультацию к реабилитологу и мультидисциплинарной группе специалистов для определения необходимости и эффективности реабилитации.
Медицинская реабилитация входит в пакет ОСМС, поэтому для ее прохождения нужно быть застрахованным.

Обеспечение доступности
Ответственность за организацию медпомощи и доступности медицинских услуг в регионе несут местные исполнительные органы, то есть акиматы. Для этого в их структуре предусмотрены управления здравоохранения, которые непосредственно контролируют получение медпомощи в регионе населением, доступность, полноту и качество ее предоставления медорганизациями. Также управления здравоохранения обязаны информировать население региона о распространении социально-значимых заболеваний и особо опасных инфекций.
Медико-социальная помощь при социально значимых заболеваниях входит в комплексный подушевой норматив и предоставляется пациентам в поликлинике по прикреплению.

Если вам отказывают в предоставлении медицинской помощи при социально значимом заболевании, необходимо обращаться в Службу поддержки пациентов при поликлинике для защиты своих прав. Если добиться понимания там не удалось, то можно обратиться в Фонд социального медицинского страхования по имеющимся каналам связи: мобильное приложение Qoldau 24/7, Единый контакт-центр 1406, SaqtandyrýBot в Telegram, официальный сайт fms.kz

Филиал по Алматинской области
НАО «Фонд социального медицинского страхования»