Қадамдық жоспардың орындалуы – бүгінгі күннің талабы

Орыстың атақты ғалымы, ветеринария саласының негізін қалаушы академик Константин Скрябиннің: «Адам дәрігері адамды емдесе, мал дәрігері бүкіл адамзатты емдейді» деген сөзінің астарында терең мағынаның жатқаны анық. Осы орайда, Ә.Сарыбаев атындағы Мәдениет үйінде үстіміздегі жылға арналған ветеринария саласындағы қадамдық жоспардың орындалуы жөнінде семинар-кеңес өтті.
Бұл отырысқа аудан әкімі Бағдат Байшалұлы Алиев, аудан әкімінің орынбасары Серікбай Бәкенұлы Қожахметов, Алматы облысының ветеринария басқарма басшысының міндетін уақытша атқарушы Ахметов Абат Кенжеғалиұлы, ҚР АШ МВБж ҚК-ң Алматы облыстық өңірлік инспекция басшысы Қыдырбаев Өмірсерік Қожахметұлы, Алматы облысының ветеринариялық зертхана директоры Итенов Манатбек Шынасылұлы, Алматы облысының ветеринария басқарма басшысының бас маманы Тұрғанбеков Дулат Беделбекұлы, Алматы облыстық ветеринариялық зертханасының Талдықорған өңірлік филиалы сынама қабылдау бөлімінің меңгерушісі Булумбаева Бақыт Бұғымбайқызы, сонымен қатар, Қапшағай, Балқаш, Кербұлақ аудандарының ветеринария бөлімдерінің басшылары, ветеринариялық станция директорлары, ауылдық округтердің ветеринариялық пункт меңгерушілері және ветеринариялық мамандар қатысты.
Семинар-кеңесте аудан әкімінің орынбасары С.Қожахметов бүгінгі отырыстың мақсатымен таныстырып, сөз кезегін аудан әкімі Бағдат Байшалұлы Алиевке берді.
— Өңірлік семинарға хош келдіңіздер. Наурыз айындағы мерекелермен баршаңызды құттықтаймын. Жауын-шашынға қарамай, аяқтарына резіңке етікті киіп, елдің қорасындағы малына екпе салып, түрлі аурулардың алдын алуда қыруар еңбек етіп келесіздер. «Дәрігер адамды емдесе, мал дәрігері бүкіл адамзатты емдейді» деген сөз бар емес пе? Сіздер адамзат баласын да түрлі аурулардан қорғайсыздар. Көктем келді. Алдағы уақытта қыруар жұмыстар күтіп тұр. Ауданымыздағы ветеринария мамандарынан апта сайын қандай шаруалар атқарылып жатқанын сұрап отырамын. Өйткені, бұл — жауапты іс. Ветеринария мамандарының көпшілігі жастар. Осы мамандыққа жастардың келіп жатқанына мен қуанамын. Сіздердің қадамдарыңыз біздің ауданға құт болып келді деуімізге болады, өйткені ауданымызға көгілдір отын түскелі жатыр. Облыс әкімі Амандық Ғаббасұлы Баталов есепті жиналыста: «Көгілдір отынды Кербұлақ ауданынан бастаймыз» дегені бар, сол уәдесін орындап, міне, бір-екі күнде жұмысты бастағалы отырмыз. Тендерді де өз ауданымыздың азаматтары ұтып алыпты, бұл да көңілімізге қуаныш ұялатуда. Екі мегаполистің ортасында орналасқанмен, ауданымыз экономика жағынан кенжелеп қалған болатын. Бүгінде құдайға тәуба, экономикамыз өрбіп келеді. Қапшағай қаласындағыдай көп қабатты үйлерді аңсайтын болдық. Алдағы уақытта ондай үйлер де бой көтеріп қалар деген ойдамыз. Аудан орталығының еңсесі көтеріліп, әдемі бір елді мекенге айналса дейміз. Ол үшін өндіріс орындарын көптеп ашуымыз керек,-деген аудан әкімі аудандағы ірілі-ұсақты өндіріс орындарын атап беріп, семинарға қатысушыларға еңбектеріне табыс тілеп, ел игілігі үшін аянбай еңбек ете берулеріне тілектестігін білдірді.
Күн тәртібі бойынша Кербұлақ аудандық ветеринариялық станциясының директоры Қалдаев Ғалымбек Станбекұлы «Жануарлардың аса қауіпті ауруларына қарсы ветеринариялық алдын алу шараларын жүргізу тәртібі; ветаринариялық препараттарды сақтау, тасымалдау және қолдану кезеңдеріне қойылатын талаптар» атты баяндама жасады. Кербұлақ ауданында 2018 жылғы жоспар бойынша тіркелген мал басының саны мүйізді ірі қара малы – 67778 бас, ұсақ мүйізді мал – 329112 бас, жылқы 23165 бас, шошқа 1120 бас, түйе – 66 бас, 8243 ит, 60982 құстың тіркелгенін, ауданда ауруларға қарсы алдын алу шаралары уақытылы жүргізіліп жатқанын, мемлекет тарапынан тегін вакциналардың бөлініп жатқанын, вакцинаның арнайы тоңазытқышта сақталатынын, ай сайын ауылдық округтерге аурудың алдын алу жоспары бойынша талапқа сай хлодогені бар термочемодандармен таратылып отыратынын, ауыл округтерінде арнайы үш данадан вакцина сақтайтын тоңазытқыштың барын, үнемі тоңазытқыштардың температурасын бақылап, журналға тіркеліп отыратынын және өзге де атқарылып жатқан шараларды баяндап, өзіне қойылған сұрақтарға жауап берді.
Балқаш аудандық ветеринариялық станциясының директоры Исабаев Өмірәлі Қыдырәліұлы «Жануарлардың аса қауіпті ауруларына қарсы диагностикалық зерттеу жүргізу тәртібі; зерттеуге жататын биологиялық сынамалар мен патологиялық материалдарды алу, жеткізу кезеңдеріне қойылатын талаптар» туралы баяндамасында қан сынамаларын алу, жеткізу кезеңдеріне қойылатын талаптар мен патологиялық материал алу, жеткізу кезеңдеріне қойылатын талаптарды түсіндірді.
Қапшағай қалалық ветеринариялық станцияның директоры Тойбаев Дәурен Жапарғалиұлы «Зерттеу нәтижесінде жұқпалы ауруларға шалдыққан малдарды оқшаулау, қайта өңдеу орындарында санитариялық союды ұйымдастыру, мал иелеріне өтемақы төлеу және эпизоотиялық ошақты сауықтыру шараларын жүргізу тәртібі» жөнінде баяндама жасады. Онда «ҚР ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 30 қазандағы «Ветеринария саласындағы нормативтік құқықтық актілерді бекіту туралы» № 7-1\559 бұйрығына сәйкес «Профилактикасы, диагностикасы және жойылуы бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылатын жануарлардың аса қауіпті ауруларының тізбесі» бекітілген. Тізбеде жануарлардың 69 аса қауіпті аурулары көрсетілген. Соның ішінде біздің қаламызда 15 түріне бюджет қаражаты есебінен екпе жасалса, 25 түріне диагностикалық зерттеулер жүргізіледі. Олар: құтырма, бруцеллез, лейкоз, лептоспироз, листериоз, пастереллез, топалаң, туберкулез, аусыл, күл, инфекциялық анемия, қарасан, қойдың жұқпалы эпидидимиті, брадзот және осы секілді аурулар» деп, осындай аурулардың профилактикасы және оларды жою жөніндегі ветеринариялық іс-шараларды өткізу тәртібі, қолайсыз пунктте жүргізілетін ветеринариялық іс-шаралар тәртібі, жұқпалы ауруға шалдыққан малдарды оқшаулау, жануарлар мен адамдардың денсаулығына қауіп төндіретін жануарларды, жануарлардан алынатын өнімдер мен шикізатты алып қоймай, міндетті түрде залалсыздандыру және қайта өңдеу, сондай-ақ, жануарлардан алынатын өнім мен шикізатты жоюға байланысты барлық шығыстар, сонымен қатар, иелеріне олардың құнын өтеу республикалық бюджет есебінен жүзеге асырылатыны жөнінде айтты.
Облыстық ветеринария басқармасының бас маманы Тұрғанбеков Дулат Беделбекұлы «Ауыл шаруашылығы жануарлары мен өнімдеріне ветеринариялық анықтамаларды электрондық форматта және тікелей БАБЖ жүйесінен бекітілген үлгідегі бланкіде басып шығару арқылы рәсімдеп беру тәртібі» атты баяндама жасап, «бүгінгі семинардың өзекті бір мәселесі – ауыл шаруашылығы жануарлары мен өнімдеріне ветеринариялық анықтамаларды электрондық форматта және тікелей БАБЖ жүйесімен бекітілген үлгідегі бланкіде басып шығару арқылы рәсімдеп беру. 2018 жылдың 19 қаңтарындағы ҚР Үкіметінің жұмыс жоспарының 81 тармағын орындау үшін қазіргі таңда Астана қаласының «Еуразия», «Әлем»» және «Шапағат» базарларында ғана ветеринариялық анықтаманы электрондық нұсқада беруге өту және оны межелі орында аяқтау бойынша серпінді жоба іске қосылған» дей келе, 1 наурыздан Алматы және Қарағанды қалалары ветеринариялық анықтамаларды электрондық форматта және тікелей БАБЖ жүйесімен бекітілген үлгідегі бланкіде басып шығару көзделгенін, жақын арада іске қосылатынын, ветеринария мамандары мен аттестациядан өткен жеке және заңды тұлғаларының ветеринариялық мамандары әзір болу керектігін ескертетінін тілге тиек етіп, өзге де мәселелерге тоқталды.
Балқаш аудандық ветеринария бөлімі ММ-нің басшысы А.Әбішев «Ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру іс-шаралары» атты баяндамасында «Ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру қағидалары» туралы бұйрыққа сай, бұзау, қозы, лақ, боталар туған күнінен бастап жеті күн өткеннен кейін, ал құлындар 4 айлығынан, торайлар, 6 айлығынан бастап бірдейлендірілетінін, оның әдістерін, жеке нөмір беруге жол берілетінін, ауыл шаруашылығы жануарларының сырғалары өмір бойы шешілмейтінін, сырға, болюс, чип және өзге де бұйымдар жоғалған немесе бүлінген жағдайда жергілікті ветеринариялық ұйымға белгіленген нысан бойынша өтініш беретінін, өтініш берген күннен күнтізбелік отыз күннен асырмай, жаңа жеке нөмір берілетінін, малдарға жеке нөмір берген сәттен бастап үш жұмыс күннің ішінде малдың иесіне ветеринариялық паспорт берілетінін атап өтті.
Отырыс барысында Алматы облыстық ветеринариялық зертханасының Талдықорған өңірлік филиалы сынама қабылдау бөлімінің меңгерушісі Бақыт Бұғымбайқызы, Алматы облысының ветеринария басқарма басшысының міндетін уақытша атқарушы Абат Кенжеғалиұлы ветеринария саласы бойынша толғандарып жүрген түрлі сауалдарға тұщымды жауап беріп, өз ойларымен бөлісті.
Семинар-кеңес Сарыөзек ауылының шығыс жағында орналасқан «Ринат» жеке шаруа қожалығында жалғасын тапты.
«Ринат» жеке шаруа қожалығының төрағасы Досымхан Суранчинов 2015 жылы қараша айында 120 басқа арналған мал бордақылау алаңын ашты. Сол жылдан бастап Сарыозек ауылын етпен камтамасыз етіп отыр. Шамамен жылына 220-240 бас бордақыланып, етке өткізіледі. Бүгінгі күнге 60 бас бұқашалар бордақылануда. Болжаммен 170 кг салмақпен кірген бір бас бұқаша бордақылау алаңында алты ай бордақыланып, 260-280 кг ет берсе, шамамен жылына 25-30 тонна ет Сарыөзек ауылында орналасқан «Майтөбе» ет өңдеу комбинатына өткізіледі. Малды бордақылап, етке өткізгенге дейінгі аралықта мысалға бір бас малға 800 кг жем, 400 кг шөп жұмсалады. Осы «Ринат» ЖШҚ-ғы Сарыөзек ауылдық округінің ветеринариялық мамандарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жүргізіледі. Жоспар бойынша ветеринариялық алдын алу іс-шаралары және бруцеллез ауруына серологиялық қан алынып, Сарыөзек ветлабораториясына өткізіліп тұрады. Бүгінгі күнге Сарыөзек ауылдық округіндегі ветеринария бөлімінің меңгерушісі Дулатбай Сержан, ветеринария дәрігері Қалибеков Ермек, ветфельдшер Нұрмолда Жандос осы бордақыда тұрған барлық малдардан бруцеллезге тексеру үшін серологиялық қан алу жолдарын көрсетті.
Бас қосуды аудан әкімінің орынбасары Серікбай Қожахметов қорытындылап, өңірлік семинар-кеңеске ат арылтып келген мамандарға алғысын айтып, ризашылығын білдіріп, толайым табыс тіледі.
Айнаш ҚАСЕНОВА.