Дін тұтастығы

Таяуда  І.Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университетінің мәжіліс залында «Мемлекеттік-конфессиялық саясатты жүзеге асыру, конфессияаралық келісім және діни экстремизм профилактикасын қамтамассыз ету» тақырыбында оқыту курсы және түсіндіру жұмыстары жүргізілді. Мақсаты ҚР Президенті Н.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласы мен Дін саласындағы мемлекеттік саясаттың 2017-2020 жылдарға арналған тұжырымдама аясында айқынды жұмыстары туралы. Жалпы түсінідіру жұмысқа Алматы облысы дін істері басқармасының басшысы Рахмет Разбекұлы Есдәулетов, І.Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университетінің ректоры Баймырзаев Қуат Маратұлы, Алматы менджмент университетінің философия ғылымдарының докторы, профессор Бөлекбаев Сағади Байзакович, Д.А.Қонаев атындағы Еуразиялық заң академиясының ректоры, заң ғылымдарының докторы, профессор, президент жанындағы құқықтық саясат кеңесінің мүшесі Жалаири Өмірәлі Шакарапұлы, «Білім» білім беру мәдениет орталығының директоры Иржанов Руслан Самарханұлы, Талдықорған қаласының пркуроры Пашаев Артықбек Ашықұлы, Профессор, саясаттанушы Жалел Жүкенов, Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінің Шығыстану факультетінің деканы Палтөре Ықтияр Молдатөреұлы, Алматы облысы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің қызметкері Асқар Ормантаев, қатысты. Жалпы ортақ мәселе экстремизм» тероризим, салафизим жайлы. Алғаш сөз тізгінін алған Өмірәлі Шакарапұлы:

-Терроризм ұғымына қатысты көптеген анықтамалар мен түсіндірмелер болғандықтан, жұртшылыққа ортақ анықтама беру қиынға соғады. Алайда, оның «зорлық‑зомбылық», «қорқыныш пен үрей туғызушылық» және «кінәсіз адамдарға кесір тигізу» сынды басты белгілерін айқындай кетуге болады. Бұған негіздесек, терроризм «үкімет немесе қоғамды белгілі бір саяси талаптарды қабылдауға мәжбүрлеу мақсатында жүйелі түрде жасалатын қоқан‑лоққы мен зорлық‑зомбылық» деген мағынада. Ендігі кезекте экстремизм мен терроризмнің алдын алу жолдарына тоқталсақ. Экстремизмге қарсы күрестің бірден-бір жолы – олар туралы өз уақытында шынайы мәлімет беру. Бұл жерде, әрине, күнделікті ақпарат құралдарының рөлі өте жоғары. Әйтсе де, жас өспірім балалар үшін ақпарат кұралдарының беретін мәліметі де жеткілікті емес. Секталардың, экстремистік топтардың қаупі туралы жастарды көбірек хабардар етіп отыру қажет. Ол үшін барлық мектептерде «дінтану» сабағымен қоса мамандар қауіпсіздік сабақтарын өткізіп, онда экстремистік топтарды, тоталитарлық секталарды қалай білуге болатынын түсіндіріп, олардан қалай сақтану жолын көрсетіп отырулары керек. Исламның негізін меңгерген адамның террорист болуын елестету мүмкін емес. Террорлық жолға түскен адамның мұсылман болып қалуы неғайбыл. Дінде адам өлтіру арқылы ізгі мақсатқа қол жеткізу деген ұғым мүлдем жоқ. Кез келген жан өз дінін жетік білсе, ақырет күні есеп беру сезімімен әрекет етер болса, террорлық әрекетке баруы мүмкін емес,-деп аяқтады сөзін.

Сөз кезегі Қуат Маратұлына берілді

-Жас ұрпаққа рухани тәрбие беріп, діни сауатын ашу үшін барлық жағдайды жасадық деп айта алмаймыз. Бүгінде мәселе әбден ушыққанда барып бірқатар жедел шараларға барып отырғанымыз рас. Мектеп бағдарламаларында  дін туралы сабақтарды  қоюды артық көруде. Ал бірақ адамның рухани дүниесіне қажетті құндылықтардың барлығы бала бойына мектептен бастап сіңірілуі керек. Ол адамдардың барлығы сіз бен біздің арамызда өсіп-жетілді. Олардың барлығы – біздің балаларымыз. Адам өлтіру, қырып-жою түсінігі қайдан шықты? Жалпы адамзаттық құндылықтарға қарсы шығуға не себеп болды? Өз ұлтын өзіне жау көріп, жарылуын қалай түсінеміз? Демек, тәрбиеде кемшін кеткен тұстар бар. Тәрбие жүйесінде ойланып, толғанатын, толықтыратын жайттар көп. Рухани тәрбиеге тиісінше мән берілмеген. Міне, осының салдарынан рухани тұрғыдан таяз жаңа ұрпақ өсіп жетілді. Діни сауаты жоқ, рухани тәрбиеден жұрдай осындай жастарды әлдекімдер алдап-арбау арқылы санасын айналдырып, өз мақсаттары үшін қолдануда. Тіпті оларды түрлі дәрі-дәрмектер мен психотроптық заттардың көмегімен арандатып отыр.  Қазір осы туралы баспасөз беттерінде көп айтылып жатыр. Сөйтіп, арандап қалған жастарды негізгі мақсат, негізгі идея осы деп, адам өлтіруге, жалпы өлімге айдап салып отыр. Әлдекімдер осындай жастардың қолымен от көсеп, өз мақсаттарына жетуді көздеуде. Террорлық әрекетке барып жатқандар мешіт жамағатынан шыққан, діндар жандар емес. Діндар кісілер мұншама жауыздық әрекетті жасай алмайды. Жанкештілікке көбіне діни сауаты жоқ адамдар барады. Осының барлығының алдын алу үшін жас ұрпаққа дұрыс тәрбие мен білім беру қажет. Мемлекет осыған қатысты қажетті заңдар мен ережелерді қабылдауы керек. Мұндай жағдайдан алып шығар жалғыз ғана жол бар – ол адамдарға ненің дұрыс, ненің бұрыс екенін үйрету. Шынайы мұсылман адамның еш уақытта лаңкес бола алмайтындығын түсіндіруіміз керек. Құранда бір адамды өлтіру бүкіл адамзатты өлтірумен бірдей деген  бар. Елдің елдігін сақтау Құран мен сүннетті басшылыққа алып, бұрынғы даналарымыздың көрсеткен жарқын жолымен жүруде екенін түсінетін уақыт жетті. Осы тұрғыдан өткеніміз бен бүгінімізді мұқият саралауға міндеттіміз. Дінімізде мәңгі өзгермейтін ұлы ақиқаттар мен заман шарттарына қарай бейімделіп отыратын құндылықтар бар. Міне, осыларды санамызға ала отырып, белгілі бір тепе-теңдіктен бұзбай дінді бір бүтін ретінде қабылдайтын, заман талабына сай түсіндіре білетін ғалымдар мен ойшылдардың болуы аса маңызды деді.

Руслан Самарханұлы сөз тізгінін алып:

— Ислам діні өзімшілдікке жол бермейді, Аллаһ алдында барша адам тең.  Ислам соғысқа, қан төгіске шектеу қойған. Бейбітшілік – адамзаттың басты құндылығы. Құран қағидалары қақтығыстардың алдын алып, ұрыс-жанжалдарды харам еткен. Анығында, Аллаһ шектен шыққандарды ұнатпайды». Алланың қаһары мен қарғысына ұшырайды деген. Ислам діні террорға, зорлық-зомбылыққа, бейбіт жандарға күш қолдануға қарсы. Бүгінгі таңда әлемнің түпкір-түпкірінде  жазықсыз адамдардың қаны төгіліп жатады. Жалпы террордың ұлты да, діні де жоқ. Сол тұрғыдан мұсылман адамның террорист болуы мүмкін емес. Ислам дінінің терроризм, экстремизммен үш қайнаса сорпасы қосылмайды,- деп аяқтады сөзін.

Облыстық дін істері басқармасының басшысы Рахмет Есдәулетұлы:  Сөз соңында айта кетейік, ең алдымен, мұсылмандардың өздерінің ислам дінінде биік адамдық қасиеттерді, заңды қадірлейтін мейірімді әрі тәртіпке бағынатын тұлғаның қалыптасуына басты назар аударылатындығын терең түйсіне білулері аса қажет. Сол себепті,  мұсылмандар арасында орын алып отырған экстремизммен күрес репрессия және жалаң тыйым салу жолымен емес, біріншіден, адамгершілік пен ізгі мінез қалыптастыратын исламның шынайы бейнесін дұрыс діни білім беру арқылы айқындатып күресу керек. Ата-аналар мен туған-туыстар жас ұрпақты, балаларын сүйіспеншіліктің бесігіне бөлеу үшін отбасы тәрбиесін  күшейтуі керек.  Бүгінгі таңда терроризм мен экстремизмнің алдын алу мақсатында Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы бірқатар ірі жобаларды іске асырып, жан-жақты ауқымды істер атқару. Атап айтар болсақ ең әуелі  медреселер ашып, жасөспірімдердің діни біліктілігн арттыру. Сондай-ақ еліміздегі имамдардың білімі мен біліктілігін арттыру мақсатында республика аумағында семинарлар өткізу керек.

Бас мүфтидің бастамасымен еліміздің түкпір-түкпірінде әр түрлі конференциялар мен кездесулер ұйымдастырылуда. Алайда осындай істерді діни басқарманың ғана атқаруы жеткіліксіз. Сондықтан әрбір мұсылман баласы жаппай біріге атқарар болсақ, терроризм мен экстримизмнің алдын алуға болады деп,- қорытты.

Дидар ДИХАНБАЕВ.