БЖЗҚ туралы өзекті сауалдар

Қазақстанда мемлекеттік бюджеттен берілетін зейнетақытөлемдеріне салық салынбайды, ал Бірыңғай жинақтаушызейнетақы қорынан (БЖЗҚ) төленетін төлемдерге салықсалынады. Қолданыстағы Салық кодексіне сәйкес БЖЗҚ-дан берілетін зейнетақы төлемдері төлем көзінен 10% мөлшерлемебойынша жеке табыс салығы (ЖТС) салынатын кіріске жатады.  Яғни, зейнетақы жарналары жеке зейнетақы шоттарына салықсалынғанға дейін аударылады. Ал ЖТС төлемдер жасалған кезде ұсталады. ЖТС міндетті зейнетақы жарналары (МЗЖ), міндеттікәсіптік зейнетақы жарналары (МКЗЖ), ерікті зейнетақыжарналары (ЕЗЖ) есебінен қалыптастырылған зейнетақытөлемдерінің барлық түрлерінен жиынтық түрде ұсталады. Бұлретте түзету және салық шегерімдерінің сомалары ескеріледі.

Алайда, бұл норма тек 2025 жылдың соңына дейін күшінде болады. Естеріңізге сала кетейік, жаңа Салық кодексі 2026 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енеді және оған сәйкес БЖЗҚ-дан берілетін зейнетақы төлемдерінен ЖТС ұсталмайды.

             ҚР жаңа Салық кодексіне сәйкес, алушы ҚазақстанРеспубликасының резиденті болып табылмайтын жағдайлардықоспағанда, 01.01.2026ж. бастап жеке табыс салығы (ЖТС) зейнетақы төлемдерінің барлық түрлерінен, сондай-ақ тұрғынүйге және/немесе емделуге арналған біржолғы зейнетақытөлемдерінен (БЗТ) ұсталмайды. Сонымен қатар 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап тұрғын үйге/емделуге БЗТ алып, одан ЖТС төлеу міндеттемесін кесте бойынша зейнетақы төлемдеріналғанға дейін кейінге қалдырғандар, ол міндеттемеден босатылады.

           Жаңа Салық кодексінің ережелерінде бұрын ұсталған ЖТС-ты қайтару көзделмеген.

Қолданыстағы Салық кодексіне сәйкес тұрғын үйге/емделуге біржолғы зейнетақы төлемдерін пайдалану кезінде ЖТС ұстау көзделген. Бұл ретте алушының таңдауына ЖТС ұстап қалудың екі жолы ұсынылады: БЗТ алған кезде бірден немесе зейнеткерлікке шыққанға дейін кейінге қалдыру. 01.01.2026 ж. бастап жаңа Салық кодексінің енгізілуіне байланысты салымшы ЖТС-ты бұған дейін төлеп қойған болса, ол қайтарылмайды. Ал кейінге қалдырылған ЖТС бойынша міндеттемелердің күші жойылады.

Айта кетейік, 2025 жылдың 31 желтоқсанына дейін БЖЗҚ-дан берілетін зейнетақы төлемдерінен және біржолғы зейнетақы төлемдерінен ЖТС есептеу, ұстап қалу және төлеу қолданыстағы режимде жүзеге асырылатын болады.

          Жаңа Салық кодексінің ережелері 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап Қазақстан Республикасының бейрезиденттеріне БЖЗҚ-данжүзеге асырылатын зейнетақы төлемдерін қоспағанда, БЖЗҚ-дан берілетін зейнетақы төлемдері, біржолғы зейнетақы төлемдері түріндегі кірістерді жеке табыс салығынан босатуды көздейді.

           Өзгерістер 2026 жылдың 1 қаңтарынан бастап өз пайдасына жасалған ерікті зейнетақы жарналары бойынша салық шегерімдерін жоюды қамтиды. Алайда, БЖЗҚ—дан берілетін төлемдердің басқа түрлері сияқты ЕЗЖ есебінен жасалатын төлемдер де ЖТС-тан босатылады.  

Бұл ретте салық агентінің БЖЗҚ-ға қызметкердің пайдасына аударған ерікті зейнетақы жарналары жеке тұлғаның табысы болып саналмайтындықтан, оған ЖТС салынбайды, ал жұмыс беруші үшін мұндай шығыстар корпоративтік табыс салығын есептеу кезінде шегерілуге жатады деген норма сақталады. Яғни, бұл жағдайда қызметкер де, жұмыс беруші де салық жеңілдіктерін алады.

БЖЗҚ 2013 жылғы 22 тамызда «ГНПФ» ЖЗҚ» АҚ негізінде құрылды. БЖЗҚ құрылтайшысы және акционері – Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің «Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті» ММ арқылы Қазақстан Республикасының Үкіметі. БЖЗҚ зейнетақы активтерін сенімгерлікпен басқаруды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүзеге асырады. Зейнетақы заңнамасына сәйкес БЖЗҚ міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын, ерікті зейнетақы жарналарын тартуды, сондай-ақ «Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінде орналастырылған депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым аударған кепілдік берілген депозит бойынша кепілдік берілген өтемнің талап етілмеген сомасы есебінен қалыптастырылған ерікті зейнетақы жарналарын есепке алып, оның есебін жүргізеді, зейнетақы төлемдерін жүзеге асыруды қамтамасыз етеді. Сондай-ақ Қор нысаналы активтер мен нысаналы талаптарды есепке алуды, нысаналы жинақтау шоттарына нысаналы жинақтарды (НЖ) есепке алу мен есептеуді, НЖ төлемдерін оларды алушының банк шоттарына есептеуді, «Ұлттық қор – балаларға» бағдарламасы шеңберінде Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен НЖ қайтарымдарын есепке алуды жүзеге асырады (толығырақ www.enpf.kz сайтында).

Новый Налоговый кодекс РК

отменяет удержание индивидуального подоходного налога с пенсионных выплат из ЕНПФ для резидентов РК

Актуальные вопросы о ЕНПФ

В Казахстане пенсионные выплаты из государственного бюджета не облагаются налогом, а выплаты из Единого накопительного пенсионного фонда (ЕНПФ) подвергаются налогообложению. Согласно действующему Налоговому кодексу пенсионные выплаты из ЕНПФ относятся к доходу, который облагается индивидуальным подоходным налогом (ИПН) по ставке 10% у источника выплаты.  То есть пенсионные взносы перечисляются на индивидуальные пенсионные счета до налогообложения. ИПН удерживается при выплатах. Удержание ИПН производится совокупно по всем видам пенсионных выплат, сформированных за счет обязательных пенсионных взносов (ОПВ), обязательных профессиональных пенсионных взносов (ОППВ), добровольных пенсионных взносов (ДПВ). При этом учитываются суммы корректировки и налоговых вычетов.

Однако такая ситуация продлится только до конца 2025 года. Напомним, новый Налоговый кодекс вступит в действие с 1 января 2026 года и, согласно ему, ИПН с пенсионных выплат из ЕНПФ удерживаться не будет.

             Согласно новому Налоговому кодексу РК, с 01.01.2026г. индивидуальный подоходный налог (ИПН) не будет удерживаться со всех видов пенсионных выплат, а также с единовременных пенсионных выплат (ЕПВ) на жилье и/или лечение, за исключением случаев, когда получатель не является резидентом Республики Казахстан. Изменения включают также отмену с 1 января 2026 года начисленных обязательств по уплате ИПН с ЕПВ на жилье/лечение, отсроченных до получения пенсионных выплат по графику.

           Положениями нового Налогового кодекса возврат ранее удержанного ИПН не предусмотрен.

Поясним, что согласно действующему Налоговому кодексупри использовании единовременных пенсионных выплат на жилье/лечение предусматривается удержание ИПН. При этом есть два способа его удержания на выбор получателя: сразу при получении ЕПВ или с отсрочкой до пенсии. В связи с введением с 01.01.2026г. нового Налогового кодекса, в случае уплаты вкладчиком ИПН ранее – он возвращаться не будет, а обязательства по отложенному ИПН будут списаны.

Отметим, что до 31 декабря 2025 года включительноисчисление, удержание и уплата ИПН с пенсионных выплат и ЕПВ из ЕНПФ будут осуществляться в действующем режиме

          Положения нового Налогового кодекса предусматривают освобождение с 1 января 2026 года доходов в виде пенсионных выплат, единовременных пенсионных выплат из ЕНПФ от индивидуального подоходного налога, за исключением пенсионных выплат из ЕНПФ, осуществляемых нерезидентам Республики Казахстан.

         Изменения включают отмену с 1 января 2026 года налоговых вычетов по добровольным пенсионным взносам, произведенным в свою пользу. Однако, как и другие виды выплат из ЕНПФ выплаты за счет ДПВ будут освобождены от ИПН.  

При этом сохранится норма о том, что добровольные пенсионные взносы, перечисленные налоговым агентом в ЕНПФ в пользу работника, не являются доходом физического лица (соответственно, не облагаются ИПН), а для работодателя такие расходы подлежат вычету при расчёте корпоративного подоходного налога. То есть в этом случае налоговые льготы получает и работник, и работодатель.

ЕНПФ создан 22 августа 2013 года на базе АО «НПФ «ГНПФ». Учредителем и акционером ЕНПФ является Правительство Республики Казахстан в лице ГУ «Комитет государственного имущества и приватизации» Министерства финансов Республики Казахстан. Доверительное управление пенсионными активами ЕНПФ осуществляет Национальный Банк Республики Казахстан. В соответствии с пенсионным законодательством ЕНПФ осуществляет привлечение обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов, добровольных пенсионных взносов, а также зачисление и учет добровольных пенсионных взносов, сформированных за счет невостребованной суммы гарантийного возмещения по гарантируемому депозиту, перечисленной организацией, осуществляющей обязательное гарантирование депозитов, в соответствии с Законом Республики Казахстан «Об обязательном гарантировании депозитов, размещенных в банках второго уровня Республики Казахстан», обеспечивает осуществление пенсионных выплат. Также Фонд осуществляет учет целевых активов и целевых требований, учет и зачисление целевых накоплений (ЦН) на целевые накопительные счета, выплат ЦН их получателю на банковские счета, учет возвратов ЦН в порядке, определенном Правительством Республики Казахстан в рамках программы «Национальный фонд – детям». (Подробнее на www.enpf.kz).

The new Tax Code of the Republic of Kazakhstan

cancels the withholding of individual income tax from pension payments from the UAPF for residents of the Republic of Kazakhstan

Current questions about the UAPF

In Kazakhstan, pension benefits from the state budget are tax-exempt, while benefits from the Unified Accumulative Pension Fund (UAPF) are taxable. According to the current Tax Code, pension benefits from the UAPF are considered income subject to individual income tax (IIT) at a rate of 10% at source. This means that pension contributions are transferred to individual pension savings accounts before tax. IIT is withheld upon payment. IIT is withheld collectively from all types of pension benefits, including compulsory pension contributions (CPC), compulsory occupational pension contributions (COPC), and voluntary pension contributions (VPC). Adjustments and tax deductions are also taken into account.

However, this situation will only last until the end of 2025. As a reminder, the new Tax Code will come into effect on January 1, 2026, and, according to it, IIT will not be withheld from pension benefit payments from the UAPF.

2. What changes have been made to the new Tax Code of the Republic of Kazakhstan regarding individual income tax (IIT) on pension benefits?

             According to the new Tax Code of the Republic of Kazakhstan, from 01.01.2026, individual income tax (IIT) will not be withheld from all types of pension payments, as well as from lump-sum pension benefit payments (LSPBP) for housing and/or medical treatment, except for cases when the recipient is not a resident of the Republic of Kazakhstan. The changes also include the cancellation from January 1, 2026 of accrued obligations to pay IIT from LSPBP for housing/treatment, deferred until pension payments are receivedaccording to the schedule.

3. Will the IIT withheld before January 1, 2026 be refunded?

The provisions of the new Tax Code do not provide for the return of previously withheld IIT.

Let us clarify that according to the current Tax Code, when using lump-sum pension benefit payments for housing/treatment, IIT is withheld. At the same time, there are two ways to withhold it at the recipient’s choice: immediately upon receipt of the LSPBP or with a deferment until retirement. In connection with the introduction of the new Tax Code from 01.01.2026, if the contributor pays IIT earlier, it will not be returned, and the obligations for the deferred IIT will be written off.

Let us note that until December 31, 2025 inclusive, the calculation, withholding and payment of IIT from pension payments and EPO from UAPF will be carried out in the current mode

4. If the beneficiary has reached retirement age and is paying IIT, will the IIT deduction continue from 1 January 2026?

          The provisions of the new Tax Code provide for the exemption from January 1, 2026, of income in the form of pension payments, lump sum pension benefit payments from UAPF from individual income tax, with the exception of pension benefit payments from UAPF made to non-residents of the Republic of Kazakhstan.

5. How will the rules on tax deductions for voluntary pension contributions change?

The changes include the abolition of tax deductions on voluntary pension contributions made in one’s own favor from January 1, 2026. However, like other types of payments from the UAPF, pension benefits from the VPC will be exempt from IIT.

At the same time, the rule will remain that voluntary pension contributions transferred by a tax agent to the UAPF in favor of an employee are not an individual’s income (and therefore are not subject to IIT), and for the employer, such expenses are deductible when calculating corporate income tax. That is, in this case, both the employee and the employer receive tax benefits.

UAPF was founded on August 22, 2013 on the basis of GNPF APF JSC. The founder and shareholder of the UAPF is the Government of the Republic of Kazakhstan represented by the State Institution Committee of State Property and Privatization of the Ministry of Finance of the Republic of Kazakhstan. Trust management of UAPF pension assets is carried outby the National Bank of the Republic of Kazakhstan. In accordance with the pension legislation, the UAPF attracts compulsory pension contributions, employer’s compulsory pension contributions, compulsory occupational pension contributions, voluntary pension contributions, as well as carries out enrollment and accounting of voluntary pension contributions formed at the expense of the unclaimed amount of guaranteed compensation for the guaranteed deposit, transferred by the organization carrying out mandatory guarantee of deposits, in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan «On mandatory guarantee of deposits placed in second-tier banks of the Republic of Kazakhstan», ensures the implementation of pension benefits. The Fund also carries out accounting of target assets and target requirements, accounting and crediting of target savings (TS) to target savings accounts, payments of TS to their recipients in bank accounts, accounting for returns of TS in the manner determined by the Government of the Republic of Kazakhstan within the framework of the National Fund for Children program (More details at www.enpf.kz)