АҚПАРАТТЫҚ ХАБАРЛАМА

1998 жылы жинақтаушы зейнетақы жүйесі құрылған сәттен бастап 2025 жылғы 1 ақпанға дейін жинақталған инвестициялық кірістілік өспелі қорытындымен 966,41% көрсетті. Ал осы бүкіл кезеңдегі инфляция 837,99 % тең.

Атап өткен жөн, зейнетақы жинақтары — ұзақ мерзімді инвестиция, инвестициялық кірістің мөлшерін кем дегенде бір жыл ішінде талдаған абзал. Қысқа мерзімді (апталық, айлық және т.б.) деректер көрсеткіш бола алмайды. Өйткені олар нарықтық жағдайдың үнемі ұшырайтын өзгерісіне тәуелді. 12 айдағы инвестициялық қызметке жасалған талдау бұл деректің растамасы: 2025 жылғы 1 ақпандағы жағдай бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі (ҚРҰБ) басқаратын, міндетті, міндетті кәсіптік және ерікті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған және соңғы 12 айда салымшылардың (алушылардың) шоттарына бөлінген зейнетақы активтерінің кірістілігі 15,66%, бұл кезеңдегі инфляция деңгейі 8,90% болды.

Бәрімізге белгілі, ҚРҰБ және инвестициялық портфельді басқарушылардың (ИПБ) басқаруындағы зейнетақы активтері Қазақстанда және шетелде нарықтық шарттарда әртүрлі валюталарда инвестицияланады. Белгілі бір құралдарға қаражат салу кезінде жаһандық және ішкі факторлар ескеріледі. Зейнетақы активтерін сақтау және кірістілік алу үшін ҚРҰБ пен ИПБ-лар инвестициялық портфельді әртараптандырады: зейнетақы активтері нарықтық жағдайды ескере отырып, белгілі бір көлемде әртүрлі қаржы құралдарына инвестицияланады. Бұл кең таралған әлемдік тәжірибе. Дүние жүзіндегі зейнетақы қорлары зейнетақы капиталын инвестициялау және көбейту үшін тартымды да тиімді мүмкіндіктерді іздестіруін тоқтатқан емес.

Зейнетақы жинағындағы елеулі үлес, әдетте, инвестициялық кіріске тиесілі. Жылдан жылға зейнетақы жинақтарының көлемі ғана емес, ондағы инвестициялық кірістің үлесі де артып келеді.  Мысалы, 2014 жылдан бері жинақталған (зейнетақы активтері БЖЗҚ-ға біріктірілгеннен кейін) 2025 жылғы 1 ақпандағы жағдай бойынша таза инвестициялық кіріс 11,54 трлн теңгеге жетті (салыстыру үшін — 01.02.2024ж. ол 8,6 трлн теңгеден астам сома болған). Жүзеге асырылған төлемдерді ескере отырып, 2025 жылғы 1 ақпандағы жағдай бойынша қазақстандықтардың зейнетақы жинақтарының жалпы көлеміндегі жинақталған таза инвестициялық кірістің үлесі 40,9%-дан асты. Бұл азаматтардың жинақтары құрылымындағы инвестициялық қызметтің маңызды рөлін көрсетеді (01.02.2024ж. бұл көрсеткіш 37,1% болған еді).

Алайда, инвестициялық кіріс — құбылмалы мән, ол көптеген факторларға, соның ішінде қаржы нарықтарындағы жағдайға, бағалы қағаздардың нарықтық құнына, валюта бағамдарының өзгеруіне байланысты. Сондықтан шетел валюталары бағамдарының және қаржы құралдарының нарықтық құнының өзгеруіне байланысты инвестициялық кірістің мөлшері жекелеген кезеңде оң да, теріс те болуы мүмкін. Мысалы, өткен жылдың соңынан бастап доллар бағамы 499 теңгеден 530 теңгеге дейін кең ауқымда өзгерді, содан кейін қайтадан 500 теңгеге дейін төмендеді. Соның салдарынан зейнетақы активтерін валюталық қайта бағалау апта сайын оң немесе теріс нәтиже беріп отырды. Ал салымшылар зейнетақы жинақтарының инвестициялық бөлігінің уақытша төмендеуін байқады. Мысалы, 2025 жылғы қаңтар-ақпан айларында осындай жағдай орын алды.

Сондай-ақ, Қазақстанда инфляция деңгейін ескере отырып, міндетті зейнетақы жарналарының сақталуына бірегей кепілдік берілетінін еске саламыз. Салымшының төлемге құқығы басталған кезде жинақталған кірістілігіне кері әсерін тигізген жекелеген кезеңдердегі кірістіліктің төмендеуі жағдайында айырманың өтемақысына мемлекет кепілдік береді.

Зейнетақы активтерін инвестициялық басқару мен есепке алудың барлық жүйесі ашық: әрбір салымшының  enpf.kz сайтындағы немесе ұялы қосымшадағы жеке кабинетінен өзінің инвестициялық кірісін көруге мүмкіндігі бар.

БЖЗҚ зейнетақы активтерін инвестициялық басқару және олар орналастырылған қаржы құралдары туралы ақпарат Қордың (www.enpf.kz) ресми сайтындағы «Көрсеткіштер/Инвестициялық қызмет» бөлімінде жарияланады.

Тақырып бойынша бейнетүсініктеме БЖЗҚ ЕНПФ YouTube-арнасынан көруге болады.

БЖЗҚ 2013 жылғы 22 тамызда «ГНПФ» ЖЗҚ» АҚ негізінде құрылды. БЖЗҚ құрылтайшысы және акционері – Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің «Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті» ММ арқылы Қазақстан Республикасының Үкіметі. БЖЗҚ зейнетақы активтерін сенімгерлікпен басқаруды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүзеге асырады. Зейнетақы заңнамасына сәйкес БЖЗҚ міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын, ерікті зейнетақы жарналарын тартуды, сондай-ақ «Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінде орналастырылған депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым аударған кепілдік берілген депозит бойынша кепілдік берілген өтемнің талап етілмеген сомасы есебінен қалыптастырылған ерікті зейнетақы жарналарын есепке алып, оның есебін жүргізеді, зейнетақы төлемдерін жүзеге асыруды қамтамасыз етеді. Сондай-ақ Қор нысаналы активтер мен нысаналы талаптарды есепке алуды, нысаналы жинақтау шоттарына нысаналы жинақтарды (НЖ) есепке алу мен есептеуді, НЖ төлемдерін оларды алушының банк шоттарына есептеуді, «Ұлттық қор – балаларға» бағдарламасы шеңберінде Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен НЖ қайтарымдарын есепке алуды жүзеге асырады (толығырақ www.enpf.kz сайтында).

ИНФОРМАЦИОННОЕ СООБЩЕНИЕ

 Накопленная инвестиционная доходность в долгосрочном периоде существенно

превышает инфляцию и продолжает расти

Накопленная инвестиционная доходность с момента основания накопительной пенсионной системы в 1998 году до 1 февраля 2025 года с нарастающим итогом составила 966,41% при инфляции за весь период 837,99 %.

Отметим, что пенсионные накопления — это долгосрочные инвестиции, и анализировать размер инвестиционного дохода целесообразно за период не менее года. Краткосрочные (еженедельные, ежемесячные и т. д.) данные не являются показательными, так как зависят от постоянных изменений рыночной конъюнктуры. Анализ инвестиционной деятельности по итогам 12 месяцев подтверждает этот факт: по состоянию на 1 февраля 2025 г. доходность пенсионных активов, управляемых Национальным банком Республики Казахстан (НБРК) и сформированных за счет обязательных, обязательных профессиональных и добровольных пенсионных взносов, за последние 12 месяцев, распределенная на счета вкладчиков (получателей), составила 15,66% при инфляции в размере 8,90%.

Как известно, пенсионные активы под управлением НБРК и управляющих инвестиционным портфелем (УИП) инвестируются в Казахстане и за рубежом на рыночных условиях в разных валютах. При вложении средств в те или иные инструменты учитываются как глобальные, так и внутренние факторы. Для сохранности пенсионных активов и получения доходности НБРК и УИП диверсифицируют инвестиционный портфель: пенсионные активы инвестируются в различные финансовые инструменты в определённом объёме с учётом рыночной ситуации. Это широко распространенная мировая практика. Пенсионные фонды во всем мире находятся в постоянном поиске привлекательных и выгодных возможностей для инвестирования и приумножения пенсионного капитала.

Значимую долю в пенсионных накоплениях, как правило, составляет инвестиционный доход. Из года в год увеличивается не только объем пенсионных накоплений, но и  доля в нем инвестиционного дохода.  К примеру, накопленный с 2014 года (после объединения пенсионных активов в ЕНПФ) чистый инвестиционный доход по состоянию на 1 февраля 2025 г. составил 11,54 трлн тенге (для сравнения — на 01.02.2024 г. он составил более 8,6 трлн тенге). С учетом осуществленных выплат доля накопленного чистого инвестиционного дохода в общем объёме пенсионных накоплений казахстанцев по состоянию на 1 февраля 2025 г. составляет более 40,9%, что демонстрирует весомую роль инвестиционной деятельности в структуре накоплений граждан (на 01.02.2024 г. данный показатель составлял 37,1%).

Однако инвестиционный доход — величина непостоянная, она зависит от многих факторов, в том числе от ситуации на финансовых рынках, рыночной стоимости ценных бумаг, изменения курсов валют. Поэтому вследствие изменения курсов иностранных валют и рыночной стоимости финансовых инструментов размер инвестиционного дохода может быть как положительным, так и отрицательным в отдельно взятом периоде. К примеру, с конца прошлого года курс доллара менялся в довольно широком диапазоне от 499 тенге до 530 тенге, затем снова снижался до 500 тенге. Вследствие этого еженедельно складывалась положительная или отрицательная валютная переоценка пенсионных активов и вкладчики могут наблюдать временное уменьшение инвестиционной составляющей пенсионных накоплений, как, например, в январе-феврале 2025 года.

Также напомним, что в Казахстане действует уникальная гарантия сохранности обязательных пенсионных взносов с учётом уровня инфляции. В случаях снижения доходности в отдельном периоде, повлиявшего на накопленную доходность вкладчика при наступлении права на выплаты, компенсация разницы гарантирована государством.

Вся система инвестиционного управления и учета пенсионных активов является прозрачной: каждый вкладчик имеет возможность видеть свой инвестиционный доход в личном кабинете на сайте enpf.kz или в мобильном приложении.

Информация по инвестиционному управлению пенсионными активами ЕНПФ и о финансовых инструментах, в которые размещены пенсионные активы ЕНПФ, публикуется на официальном сайте ЕНПФ (www.enpf.kz) в разделе «Показатели/Инвестиционная деятельность».

Видеокомментарий по теме представлен на YouTube-канале БЖЗҚ ЕНПФ.

ЕНПФ создан 22 августа 2013 года на базе АО «НПФ «ГНПФ». Учредителем и акционером ЕНПФ является Правительство Республики Казахстан в лице ГУ «Комитет государственного имущества и приватизации» Министерства финансов Республики Казахстан. Доверительное управление пенсионными активами ЕНПФ осуществляет Национальный Банк Республики Казахстан. В соответствии с пенсионным законодательством ЕНПФ осуществляет привлечение обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов, добровольных пенсионных взносов, а также зачисление и учет добровольных пенсионных взносов, сформированных за счет невостребованной суммы гарантийного возмещения по гарантируемому депозиту, перечисленной организацией, осуществляющей обязательное гарантирование депозитов, в соответствии с Законом Республики Казахстан «Об обязательном гарантировании депозитов, размещенных в банках второго уровня Республики Казахстан», обеспечивает осуществление пенсионных выплат. Также Фонд осуществляет учет целевых активов и целевых требований, учет и зачисление целевых накоплений (ЦН) на целевые накопительные счета, выплат ЦН их получателю на банковские счета, учет возвратов ЦН в порядке, определенном Правительством Республики Казахстан в рамках программы «Национальный фонд – детям». (Подробнее на www.enpf.kz).

ANNOUNCEMENT

 The accumulated investment return in the long term

 significantly exceeds inflation and continues to grow

The accumulated investment return from the foundation of the funded pension system in 1998 until February 1, 2025, with a cumulative total, amounted to 966.41% with inflation for the entire period of 837.99%.

It should be noted that pension savings are long-term investments, and it is advisable to analyze the amount of investment income for a period of at least one year. Short-term (weekly, monthly, etc.) data are not indicative, since they depend on constant changes in the market situation. An analysis of investment activity based on the results of 12 months confirms this fact: as of February 1, 2025, the return on pension assets managed by the National Bank of the Republic of Kazakhstan (NBRK) and formed through compulsory, compulsory occupational and voluntary pension contributions, over the past 12 months, distributed to the accounts of contributors (beneficiaries), amounted to 15.66% with inflation of 8.90%.

As is known, pension assets under the management of the NBRK and investment portfolio managers (IPMs) are invested in Kazakhstan and abroad on market terms in different currencies. When investing in certain instruments, both global and domestic factors are taken into account. In order to preserve pension assets and obtain profitability, the NBRK and IPMs diversify the investment portfolio: pension assets are invested in various financial instruments in a certain volume, taking into account the market situation. This is a widespread global practice. Pension funds around the world are constantly looking for attractive and profitable opportunities for investing and increasing pension capital.

A significant share of pension savings, as a rule, is investment income. From year to year, not only the volume of pension savings increases, but also the share of investment income in it. For example, the net investment income accumulated since 2014 (after the merger of pension assets into the UAPF) as of February 1, 2025 amounted to KZT11.54 trillion (for comparison, as of February 01, 2024 it amounted to more than KZT8.6 trillion). Taking into account the payments made, the share of accumulated net investment income in the total amount of pension savings of Kazakhstanis as of February 1, 2025 is more than 40.9%, which demonstrates the significant role of investment activities in the structure of citizens’ savings (as of February 1, 2024, this figure was 37.1%).

However, investment income is a variable value, it depends on many factors, including the situation in the financial markets, the market value of securities, and changes in exchange rates. Therefore, due to changes in foreign exchange rates and the market value of financial instruments, the amount of investment income can be both positive and negative in a particular period. For example, since the end of last year, the dollar exchange rate has changed in a fairly wide range from 499 tenge to 530 tenge, then fell again to 500 tenge. As a result, positive or negative currency revaluation of pension assets was formed weekly, and contributors may observe a temporary decrease in the investment component of pension savings, as, for example, in January-February 2025.

We also remind you that Kazakhstan has a unique guarantee of the safety of compulsory pension contributions taking into account the inflation rate. In cases of a decrease in return in a particular period, which affected the accumulated return of the contributor upon the occurrence of the right to payments, compensation for the difference is guaranteed by the state.

The entire system of investment management and accounting of pension assets is transparent: each contributor has the opportunity to see their investment income in their personal account on the enpf.kz website or in a mobile application.

Information on the investment management of pension assets of the UAPF and on the financial instruments in which the pension assets of the UAPF are placed is published on the official website of the UAPF (www.enpf.kz) in the section “Indicators/Investment activities”.

A video commentary on the topic is presented on the БЖЗҚ ЕНПФ YouTube channel.

UAPF was founded on August 22, 2013 on the basis of GNPF APF JSC. The founder and shareholder of the UAPF is the Government of the Republic of Kazakhstan represented by the State Institution Committee of State Property and Privatization of the Ministry of Finance of the Republic of Kazakhstan. Trust management of UAPF pension assets is carried out by the National Bank of the Republic of Kazakhstan. In accordance with the pension legislation, the UAPF attracts compulsory pension contributions, employer’s compulsory pension contributions, compulsory occupational pension contributions, voluntary pension contributions, as well as carries out enrollment and accounting of voluntary pension contributions formed at the expense of the unclaimed amount of guaranteed compensation for the guaranteed deposit, transferred by the organization carrying out mandatory guarantee of deposits, in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan «On mandatory guarantee of deposits placed in second-tier banks of the Republic of Kazakhstan», ensures the implementation of pension benefits. The Fund also carries out accounting of target assets and target requirements, accounting and crediting of target savings (TS) to target savings accounts, payments of TS to their recipients in bank accounts, accounting for returns of TS in the manner determined by the Government of the Republic of Kazakhstan within the framework of the National Fund for Children program (More details at www.enpf.kz).