«БЖЗҚ туралы өзекті сауалдар»

• «Ұлттық қор — балаларға» бағдарламасына кім қатысады? БЖЗҚ ақпаратты қандай көздерден алады?

 Бағдарламаға 18 жасқа дейінгі барлық балалар, яғни 2006 жылы және одан кейін туған Қазақстан азаматтары қатысады. Бұл ретте 2006 жылы туған балалар 2024 жылы 18 жасқа толып, оларға Ұлттық қордан қаражат есептелуін тоқтатты.

БЖЗҚ балалар туралы барлық мәліметтерді «Жеке тұлғалар» мемлекеттік дерекқорынан алады. Ұлттық қордың валюталық бөлігінің алдыңғы 18 жылдағы орташа инвестициялық кірісі туралы ақпаратты БЖЗҚ-ға ҚР Ұлттық Банкі береді.

БЖЗҚ бір балаға тиесілі нысаналы талаптардың есебін ҚР ҰБ есептеген нысаналы талаптардың жалпы сомасы мен есепті жылдың соңындағы Бағдарламаға қатысушылардың саны негізінде жасады. Бұл ретте:

— Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылған, есепті жылы Қазақстан Республикасының азаматтығынан шыққан;  

— бұрын есепке алынбаған, бірақ нысаналы талаптарға қатысуға құқығы бар;

— бұрын ескерілген, бірақ нысаналы талаптарға қатысуға құқығы жоқ

балалардың нысаналы талаптарының сомасына жасалған түзетулер де ескерілді.

2) Нысаналы талаптар мен нысаналы жинақтардың айырмашылығы неде?

Нысаналы талаптар — Қазақстан Республикасы Үкіметінің еліміздің он сегіз жасқа толмаған азаматтары алдындағы Ұлттық қордың инвестициялық кірісінің 50 пайызы есебінен жыл сайынғы міндеттемелері.

Нысаналы жинақтар  – алушының – он сегіз жасқа толған және нысаналы жинақтарды алуға құқығы бар Қазақстан Республикасы азаматының нысаналы жинақ шотында жинақталған ақшасы.

Нысаналы талаптар БЖЗҚ-дағы нысаналы жинақ шотына есепке алынатын, ақшалай эквивалент түріндегі (АҚШ долларымен) нысаналы жинақ мәртебесіне кәмелеттік жасқа толған кезде ие болады. Нысаналы жинақты алушы 18 жасқа толған кезінде бұл қаражатты тұрғын үй жағдайын жақсарту және (немесе) білім алу ақысын төлеу мақсатында пайдалануға құқылы.

3) 2025 жылы 18 жасқа толатын балалар «Ұлттық қор – балаларға» бағдарламасына енгізілді ме және олар қанша соманы алады?

Иә, 2025 жылы 18 жасқа толатын Қазақстан Республикасының азаматтары болып есептелетін балаларға 2024 жылға, яғни бала әлі 18 жасқа толмаған есепті жылға нысаналы талаптар есептелді. Нысаналы талаптар бірден нысаналы жинақтар мәртебесіне ие болды және алушының БЖЗҚ-дағы нысаналы жинақтау шотына есептелді.

Естеріңізге сала кетейік, 2024 жылы барлық балаларға 100,52 АҚШ доллары есептелген. 2025 жылы 129,38 доллар және өткен жылғы мақсатты талаптарға 3,04 доллар инвестициялық кіріс. Осылайша, 2007 жылы туылған азаматтардың мақсатты жинақтау шоттарында 232 доллар және 94 цент бар. Бұл есептеулерді кәмелетке толғандар enpf.kz электрондық цифрлық қолтаңбаның көмегімен сайттағы жеке кабинетте көре алады.

Алайда, жас отандастарымыз оны нысаналы мақсаттарына тек 18 жасқа толғаннан кейін ғана қолдана алады. Мысалы, бала 18 жасқа 2025 жылдың қазан айында толады делік. Оған тиесілі АҚШ долларындағы нысаналы жинақтары баланың БЖЗҚ-дағы шотына 2025 жылдың басында есептеліп қойды. Бірақ ол аталмыш қаражатты тек  2025 жылдың қазан айында, яғни кәмелетке толғаннан кейін ғана пайдалана алады.

 4.Баланың «Ұлттық қор — балаларға» бағдарламасына қатысатындығын

қалай білуге болады? 

 

БЖЗҚ-ның kids.enpf.kz сайтындағы «Нысаналы талаптарға қатысушыны іздеу» бөліміне баланың ЖСН енгізіп, «Тексеру» батырмасын басу керек. Бала нысаналы талаптарға қатысушы болған есепті жыл және оның нысаналы талаптарының жалпы сомасы көрсетілген ақпарат беріледі. Сонымен қатар, сайтта балалардың туған жылдары бойынша бөліністе Нысаналы талаптар мен нысаналы жинақтардың қалыптасу тарихы ұсынылған, онда есептелген сомалар, инвестициялық кіріс, сондай-ақ, нысаналы жинақтардың (НЖ) БЖЗҚ-дағы нысаналы жинақтау шотына есептелген жылы көрсетіледі. Баланың бағдарламаға қатысатынын eGov mobile электрондық үкіметі мен екінші деңгейдегі банктердің қосымшаларынан да тексеруге болады.

 Егер балаға 2024 жылы нысаналы талаптар есептелмеген болса, 2025 жылғы

есептеулер  өткен жылды ескере отырып жүргізілді ме?

Егер бала қандай да бір себептермен нысаналы талаптарға қатысушылардың тізіміне енгізілмесе, сәйкесінше олардың жалпы санын есептеу кезінде ескерілмесе, бірақ мұндай қатысушы болуға құқығы бар болса, онда өткізіп алған кезеңі (кезеңдері) үшін нысаналы талаптар жүгінген немесе ЖТ МДҚ-да ақпарат жаңартылған жылдан кейінгі жылы есептеледі.

Осылайша, егер бала 2023 жылға арналған электрондық тізімде болмаған және оған 2024 жылы нысаналы талаптар есептелмеген болса, бірақ бұл ретте оның қатысушы болуға толықтай құқығы болған және  ол туралы ақпарат ЖТ МДҚ-дан БЖЗҚ-ға түскен болса, оған 2025 жылы нысаналы талаптар өткізіп алған кезең мен инвестициялық кірісті ескере отырып, толық көлемде есептелді.

 Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында нысаналы жинақ қанша уақыт

сақталады?

 Нысаналы жинақтар БЖЗҚ-дағы нысаналы жинақтау шотында бағдарламаға қатысушы 18 жасқа толғаннан кейін 10 жыл бойына АҚШ долларымен сақталады. Осы мерзім өткеннен кейін қатысушы пайдаланбаған нысаналы жинақтау сомалары нысаналы жинақтау шотынан оның ерікті зейнетақы жарналарын есепке алу үшін ашылған жеке зейнетақы шотына автоматты түрде аударылады. Қаражат ЕЗЖ есепке алынатын шотқа аударым күніндегі ресми бағам бойынша теңгемен есептеледі.

Ерікті зейнетақы жинақтарын пайдалану шарттары мен тәртібі ҚР зейнетақы заңнамасында көзделген.

7) Нысаналы жинақтарға тыйым салу, алып қою немесе оларды жұмсау бойынша шектеу қойылуы мүмкін бе?

 Қазақстан Республикасының бірқатар заңнамалық актілеріне қандай да бір шектеулер белгілеуге тыйым салатын нормалар енгізілді.

Ұлттық қордан берілетін нысаналы жинақтар төлеміне:

— банк шоттарындағы ақшаға тыйым салу немесе өндіріп алуды қолдануға;

— банк шоттарындағы ақша қаражаты бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұруға;

— жинақты алушының келісімінсіз  алып қоюға;

— банктегі ақшаға билік етуді уақытша шектеуге;

— жеке табыс салығын салуға тыйым салынады.

 8) Ата-аналарға нысаналы талаптарды/нысаналы жинақтарды тексеру мүмкіндігі беріледі ме?

Кәмелетке толмаған баланың ата-анасы немесе басқа да заңды өкілдері нысаналы талаптардың есептелуі туралы ақпаратты eGov mobile электрондық үкіметінің ұялы қосымшасынан, kids.enpf.kz сайтынан, сондай-ақ, екінші деңгейдегі банктердің қосымшаларынан да тексере алады.

Бала он сегіз жасқа толғанда оған «БЖЗҚ» АҚ-да нысаналы жинақтарды алушының (кәмелетке толған баланың) өзі ғана қол жеткізе алатын нысаналы жинақтау шоты ашылады.

9) Ұлттық қордан төлем алу үшін банктік шотты қандай банктерде ашуға болады? «Ұлттық қор – балаларға» жобасына қатысу үшін банктерге қойылатын қандай да бір алғышарт немесе талаптар бар ма?

 ҚР «Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы» заңында (бұдан әрі — Заң) уәкілетті операторларға кімнің жататыны туралы ұғым мен «БЖЗҚ» АҚ-ға уәкілетті операторлармен өзара іс-қимыл жасау бойынша міндеттер ғана бекітілген.

Осылайша, Заңда екінші деңгейдегі банктерге ешқандай шектеу қойылмаған, БЖЗҚ-мен тиісті келісім жасасқан Қазақстанның кез келген екінші деңгейдегі банкі қатыса алады. Бұл екінші деңгейдегі банктер де, «Қазпошта» ұлттық операторы да болуы мүмкін. Бүгінгі күні уәкілетті операторлар болып «Отбасы банкі» АҚ (тұрғын үй және білім алу бойынша) және «Халық банкі» АҚ (білім алу бойынша) бекітілген.

10) Бала ақшаны бірден 18 жасында емес, кейінірек 20 немесе 25 жасында пайдалана алады ма?

Бала 18 жасқа толғанда оның атына БЖЗҚ-да нысаналы жинақтау шоты автоматты түрде ашылады және оған Ұлттық қордан тиесілі қаражат есептеледі. Ақша АҚШ долларымен аударылады және нысаналы жинақтау шотында 10 жыл сақталады.

Егер осы мерзім ішінде бала бұл қаражатты пайдаланбаса, онда қаржы оның атына автоматты түрде ашылатын БЖЗҚ-дағы жеке ерікті зейнетақы шотына (ЕЗШ) автоматты түрде аударылады. Ал ерікті зейнетақы жарналары есепке алынатын осы зейнетақы шотынан жинақтарды алу Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылатын болады.

«Актуальные вопросы о ЕНПФ»

 Кто участвует в программе «Нацфонд-детям»? Из каких источников берет информацию ЕНПФ?

 В программе участвуют все дети до 18 лет — граждане Казахстана, рожденные в 2006 году и позднее. При этом детям, рожденным в 2006 году, в 2024 году уже исполнилось 18 лет. Соответственно, им перестали начисляться средства из Нацфонда.

Все сведения о детях ЕНПФ берет из Государственной базы данных «Физические лица». Информацию об усредненном инвестиционном доходе валютной части Нацфонда за предшествующие 18 лет ЕНПФ получает из Национального Банка РК.

ЕНПФ производит расчет целевых требований на одного ребенка на основании общей суммы целевых требований, рассчитанной НБ РК, и количества участников программы на конец отчетного года, с учетом корректировки на суммы целевых требований

— утративших гражданство Республики Казахстан, вышедших из гражданства Республики Казахстан в отчетном году;

— ранее не учтенных, имевших право быть участником целевых требований;  

— ранее учтенных, не имевших право быть участниками целевых требований.

 Чем отличаются целевые требования от целевых накоплений?

 Целевые требования – это обязательства Правительства Республики Казахстан перед гражданами Республики Казахстан, не достигшими восемнадцати лет, по ежегодному начислению определенной суммы за счет инвестиционного дохода Национального фонда Республики Казахстан.

Целевые накопления – это деньги на целевом накопительном счете получателя целевых накоплений — гражданина Республики Казахстан, достигшего восемнадцатилетнего возраста.

Целевые требования обретают статус целевых накоплений в виде денежного эквивалента (в долларах США), зачисленного на целевой накопительной счет в ЕНПФ в год совершеннолетия. Получатель целевых накоплений, когда ему исполнится 18 лет, вправе их использовать в целях улучшения жилищных условий и (или) оплаты образования.

• Включены ли в программу «Нацфонд – детям» дети, которым в 2025 году исполнится 18 лет и какую сумму они получат?

            Да, детям, являющимся гражданами Республики Казахстан, которым в 2025 году исполнится 18 лет, начислены целевые требования за 2024 год, то есть за отчетный год, в котором ребенок еще не достиг 18 лет. Целевые требования сразу обрели статус целевых накоплений и зачислены на целевой накопительный счет получателя в ЕНПФ.

Напомним, в 2024 году всем детям было начислено 100,52 долларов США. В 2025 году 129,38 долларов США и 3,04 доллара в виде инвестиционного дохода на целевые требования за прошлый год. Таким образом, на целевых накопительных счетах граждан, рожденных в 2007 году, 232 доллара США и 94 цента. Увидеть эти начисления совершеннолетний казахстанец может в личном кабинете на сайте enpf.kz при помощи электронной цифровой подписи.

Однако использовать их по целевому назначению молодые граждане смогут только при достижении 18 лет. Например, ребенку исполнится 18 лет в октябре 2025 года. Его целевые накопления в долларах США уже зачислены на его счет в ЕНПФ в начале 2025 года, но использовать он их сможет только в октябре 2025 года, после достижения совершеннолетия.

• Как узнать, участвует ли ребенок в программе «Нацфонд – детям»?

На сайте ЕНПФ kids.enpf.kz в разделе «Поиск участника» следует ввести ИИН ребенка и нажать кнопку «Проверить». Будет доступна информация с указанием отчетного года, с которого ребенок стал участником целевых требований и общая сумма его целевых требований. Кроме того, на сайте представлена История формирования целевых требований и целевых накоплений в разбивке по годам рождения детей, где  указаны начисленные суммы, инвестиционный доход,  а также  год зачисления целевых накоплений (ЦН) на целевой накопительный счет в ЕНПФ. Проверить участие ребенка в программе возможно также в мобильном приложении электронного правительства eGov mobile и в приложениях банков второго уровня.

• Если ребенку не были начислены целевые требования в 2024 году, произведено ли начисление в 2025 с учетом прошлого года?

Если ребенок по каким-то причинам не был включен в список участников целевых требований и не учтен при расчете общего их количества, но имеет право быть таким участником, то целевые требования начисляются за пропущенный период (периоды) в год, следующий за годом обращения или обновления информации в ГБДФЛ.

Таким образом, если ребенок отсутствовал в электронном списке за 2023г. и ему не были начислены целевые требования в 2024г., но при этом он имел право быть участником, если информация о нем поступила в ЕНПФ из ГБДФЛ, ему начислены целевые требования в полном объеме с учетом пропущенного периода и инвестиционного дохода в 2025 году.

• Как долго могут находиться целевые накопления в Едином накопительном пенсионном фонде?

Целевые накопления могут находиться на целевом накопительном счете в ЕНПФ в долларах США в течение 10 лет после достижения участником программы 18-летнего возраста. По истечении этого срока неиспользованные участником суммы целевых накоплений автоматически переводятся с целевого накопительного счета на его индивидуальный пенсионный счет, открытый для учета добровольных пенсионных взносов. Средства на счет по ДПВ зачисляются в тенге по официальному курсу  валют на дату перевода.

Условия и порядок получения добровольных пенсионных накоплений предусмотрены пенсионным законодательством РК.

• Могут ли на целевые накопления наложить арест, изъятие или ограничение по распоряжению ими?

В ряд законодательных актов Республики Казахстан были внесены нормы, запрещающие установление каких-либо ограничений.

На выплаты целевых накоплений из Национального фонда запрещается

— наложение ареста или обращение взысканий на деньги, находящиеся на банковских счетах;

— приостановление расходных операций по денежным средствам, находящимся на банковских счетах;

— изъятие денег без согласия получателя накоплений;

— временное ограничение распоряжения деньгами, находящимися в банке;

— обложение индивидуальным подоходным налогом.

• Предоставлена ли возможность проверять целевые требования/ целевые накопления родителям?

Родители или законные представители несовершеннолетнего смогут просматривать начисления целевых требований в  мобильном приложении электронного правительства eGov mobile, на сайте kids.enpf.kz, а также в приложениях банков второго уровня.

Когда ребенку исполнится восемнадцать лет в АО «ЕНПФ» ему будет открыт целевой накопительный счет, доступ к которому будет только у самого получателя целевых накоплений, то есть самого совершеннолетнего гражданина .

• В каких банках можно открывать банковский счет для получения выплат из Нацфонда? Если ли какие-то критерия, требования к банкам при участии в проекте Нацфонд-детям?

Законом «О правах ребенка в Республики Казахстан» (далее – Закон) устанавливается только понятие, кто может относится к уполномоченным операторам, и закрепление за АО «ЕНПФ» обязанности по осуществлению взаимодействия с уполномоченными операторами.

Таким образом, Закон не устанавливает никаких ограничений по банкам второго уровня, соответственно принять участие может любой банк второго уровня Казахстана, заключивший с ЕНПФ соответствующее соглашение. Это могут быть банки второго уровня, а также национальный оператор «Казпочта». На сегодняшний день уполномоченными операторами являются АО «Отбасы банк» (по жилью и образованию) и АО «Народный банк» (по образованию).

• Может ли ребенок использовать деньги не сразу в 18 лет, а позже – в 20 или 25 лет?

Когда ребенку исполнится 18 лет, на его имя автоматически открывается целевой накопительный счет в ЕНПФ и на него перечисляются положенные ему средства из Нацфонда. Деньги перечисляются в долларах США и хранятся на целевом счете в течение 10 лет. Если в течение этого срока он не использует эти средства, то они автоматически переведутся на его индивидуальный добровольный пенсионный счет в ЕНПФ, который автоматически откроется на его имя. Получение накоплений с этого пенсионного счета, на котором учитываются добровольные пенсионные взносы, будет осуществляться в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Current questions about UAPF

 Who participates in the National Fund for Children program? From what sources does UAPF get information?

 All children under 18 years of age who are citizens of Kazakhstan and born in 2006 or later participate in the program. At the same time, children born in 2006 turned 18 in 2024. Accordingly, they no longer receive funds from the National Fund.

UAPF takes all information about children from the State Database «Individuals». UAPF receives information on the average investment income of the foreign currency part of the National Fund for the previous 18 years from the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

UAPF calculates target requirements for one child based on the total amount of target requirements calculated by the National Bank of the Republic of Kazakhstan and the number of program participants at the end of the reporting year, taking into account the adjustment for the amounts of target requirements

— those who have lost citizenship of the Republic of Kazakhstan, who have renounced citizenship of the Republic of Kazakhstan in the reporting year;

— previously unaccounted for, who had the right to be a participant in target requirements;

— previously accounted for, who did not have the right to be a participant in target requirements.

 What is the difference between target requirements and target savings?

 Target requirements are the obligations of the Government of the Republic of Kazakhstan to citizens of the Republic of Kazakhstan who have not reached the age of eighteen, for the annual accrual of a certain amount from the investment income of the National Fund of the Republic of Kazakhstan.

Target savings are money in the target savings account of the recipient of target savings — a citizen of the Republic of Kazakhstan who has reached the age of eighteen.

Target requirements acquire the status of target savings in the form of a monetary equivalent (in US dollars) credited to the target savings account in the UAPF in the year of majority. The recipient of target savings, when he turns 18, has the right to use them to improve housing conditions and (or) pay for education.

• Are children who will turn 18 in 2025 included in the National Fund for Children program and what amount will they receive?

 Yes, children who are citizens of the Republic of Kazakhstan who will turn 18 in 2025 were credited with target requirements for 2024, that is, for the reporting year in which the child had not yet reached 18 years of age. Target requirements immediately acquired the status of target savings and were credited to the recipient’s target savings account in UAPF.

Let us recall that in 2024, all children were credited with 100.52 US dollars. In 2025, 129.38 US dollars and 3.04 dollars in the form of investment income on target requirements for the previous year. Thus, on the target savings accounts of citizens born in 2007, there are 232 US dollars and 94 cents. An adult Kazakhstani can see these accruals in his personal account on the enpf.kz website using an electronic digital signature.

However, young citizens will only be able to use them for their intended purpose upon reaching the age of 18. For example, a child will turn 18 in October 2025. His targeted savings in US dollars will already be credited to his UAPF account at the beginning of 2025, but he will only be able to use them in October 2025, after reaching the age of majority.

• How can I find out if my child is participating in the National Fund for Children program?

On the UAPF kids.enpf.kz website, in the «Participant Search» section, enter the child’s IIN and click the «Check» button. Information will be available indicating the reporting year from which the child became a participant in target requirements and the total amount of his target requirements. In addition, the website presents the History of the formation of target requirements and target savings broken down by year of birth of children, where the accrued amounts, investment income, and the year of crediting target savings (TS) to the target savings account in UAPF are indicated. It is also possible to check a child’s participation in the program in the eGov mobile e-government mobile application and in second-tier bank applications.

• If the child was not accrued the target requirements in 2024, was the accrual made in 2025 taking into account the previous year?

If for some reason a child was not included in the list of participants in target requirements and was not taken into account when calculating their total number, but has the right to be such a participant, then target requirements are accrued for the missed period (periods) in the year following the year of application or updating of information in the SDBI.

Thus, if a child was not included in the electronic list for 2023 and was not accrued target requirements in 2024, but at the same time had the right to be a participant, if information about him was received by UAPF from the SDBI, he is accrued target requirements in full, taking into account the missed period and investment income in 2025.

6) How long can target savings be kept in the Unified Accumulative Pension Fund?

Target savings can be in a target savings account in UAPF in US dollars for 10 years after the program participant reaches 18 years of age. After this period, the unused amounts of target savings by the participant are automatically transferred from the target savings account to his individual pension account, opened for accounting for voluntary pension contributions. Funds are credited to the VPC account in tenge at the official exchange rate on the date of transfer.

The terms and procedure for receiving voluntary pension savings are provided for by the pension legislation of the Republic of Kazakhstan.

7) Can targeted savings be seized, confiscated or have their disposal restricted?

A number of legislative acts of the Republic of Kazakhstan have been amended to include provisions prohibiting the establishment of any restrictions.

— seizure or foreclosure of funds in bank accounts is prohibited for payments of target savings from the National Fund;

— suspension of expenditure transactions on funds in bank accounts;

— withdrawal of funds without the consent of the recipient of savings;

— temporary restriction of disposal of funds in the bank;

— taxation with individual income tax.

8) Is it possible for parents to check target requirements/target savings?

Parents or legal representatives of a minor will be able to view accruals of target requirements in the mobile application of the electronic government eGov mobile, on the website kids.enpf.kz, as well as in the applications of second-tier banks.

When the child turns eighteen years old, a target savings account will be opened for him in UAPF JSC, access to which will be available only to the recipient of target savings, that is, the adult citizen himself.

 9) In which banks can I open a bank account to receive payments from the National Fund? Are there any criteria or requirements for banks to participate in the National Fund for Children project?

The Law «On the Rights of the Child in the Republic of Kazakhstan» (hereinafter referred to as the Law) only establishes the concept of who can be considered an authorized operator, and assigns to UAPF JSC the responsibility for interacting with authorized operators.

Thus, the Law does not establish any restrictions on second-tier banks, and accordingly, any second-tier bank in Kazakhstan that has concluded a corresponding agreement with UAPF can participate. These can be second-tier banks, as well as the national operator Kazpost. To date, the authorized operators are Otbasy Bank JSC (for housing and education) and Halyk Bank JSC (for education).

10) Can a child use money not immediately at 18, but later – at 20 or 25?

When the child turns 18, a target savings account in the UAPF is automatically opened in his name and the funds due to him from the National Fund are transferred to it. The money is transferred in US dollars and is kept in the target account for 10 years. If he does not use these funds during this period, they will be automatically transferred to his individual voluntary pension account in the UAPF, which will be automatically opened in his name. Receipt of savings from this pension account, which takes into account voluntary pension contributions, will be carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.